چکیده:
مقاومت به عنوان راهکاری دفاعی در برابر تعدی و تجاوز، ارزش خاصی در زندگی انسان دارد. این ارزش ، توجه شاعران و نویسندگان را در قرون اخیر به خود جلب کرد و سبب شد که مقاومت در آثار ادبی انعکاس یابد و ادبیاتی به نام ادبیات مقاومت یا ادبیات پایداری شکل گیرد. رمان «الطریق الطویل » اثر نجیب الکیلانی، نویسندة معاصر مصری که در این پژوهش مورد بحث و بررسی واقع شده ، یکی از بهترین شواهد ادبیات مقاومت است . نویسنده در رمان مذکور اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مصر را در اثنای جنگ جهانی دوم تا زمان خروج استعمار انگلیس از این کشور به تصویر کشیده است . در این برهه ، پیامدهای منفی جنگ و استعمار و آثار سوء استبداد و دست نشاندگی حکام موجب نابسامانی اوضاع ، محرومیت مردم از حقوق خود و نارضایتی آنان گردید و ایشان را در برابر انگلیسیها و حکام دست نشانده وادار به مقاومت نمود. مقاومت آنها که به اشکال مختلفی چون شورش ، تظاهرات و مبارزة مسلحانه بروز یافت ، سرانجام با ایمان ، میهن دوستی، اصرار و اتحاد آنان به ثمر نشست و با براندازی حکومت دست نشانده و بیرون راندن استعمار، استقلال و آزادی را برای کشورشان به ارمغان آورد. با این تفاصیل ، استنتاج میشود که مردم مقاوم مصر در یک بازة زمانی طولانی تحت اهرم فشار دو عامل خارجی (جنگ و استعمار) و عوامل داخلی (استبداد و دست نشاندگی حکام ) قرار گرفته اند؛ از همین رو، رنج و مشقت فراوانی را متحمل شده اند و به دلیل عدم توجه انگلیسیها و حکام دست نشانده به حقوق آنها برای واقعیت بخشیدن به خواسته خود، راهی جز مقاومت نداشته اند و اگر روحیه آنان با صفاتی چون ایمان ، میهن دوستی، اصرار و اتحاد تقویت نمیشد، مقاومت آنها به نتیجه مطلوب نمیرسید.
خلاصه ماشینی:
با این تفاصیل ، استنتاج میشود که مردم مقاوم مصر در یک بازة زمانی طولانی تحت اهرم فشار دو عامل خارجی (جنگ و استعمار) و عوامل داخلی (استبداد و دست نشاندگی حکام ) قرار گرفته اند؛ از همین رو، رنج و مشقت فراوانی را متحمل شده اند و به دلیل عدم توجه انگلیسیها و حکام دست نشانده به حقوق آنها برای واقعیت بخشیدن به خواستۀ خود، راهی جز مقاومت نداشته اند و اگر روحیۀ آنان با صفاتی چون ایمان ، میهن دوستی، اصرار و اتحاد تقویت نمیشد، مقاومت آنها به نتیجۀ مطلوب نمیرسید.
١– ٢- ضرورت و اهمیت تحقیق از آنجا که محتوای رمان الطریق الطویل دربردارندة شواهد قابل توجهی دربارة عوامل زمینه ساز مقاومت و مصادیق آن است ؛ از همین رو ضرورت دارد این رمان به عنوان یک اثر برجسته در حوزة ادبیات مقاومت مورد بررسی واقع شود و اهمیت این بررسی در آن است که گوشه ای از مبارزات ملت مصر را در مقابله با ظلم و جور عوامل داخلی و خارجی در برابر دید خواننده قرار خواهد داد.
نویسنده در برخی عبارات رمان به تبیین این موضوع پرداخته است ؛ همان طور که در گفت وگوی بین شیخ حافظ و سلیمان از پادشاه به عنوان مانعی رفع ناشدنی در راه استقلال و آزادی یادکرده و تأکید میکند که او به جای دادن حقوق قانونی مردم از انگلیسیها علیه آنها کمک طلبیده و چون ورقی سودآور در اختیار / / / / / / / / ایشان قرار گرفته است .
» (همان : ٢٦٨) با توجه به مطالبی که دربارة استبداد و دست نشاندگی حکام بیان شد، روشن میشود که تأثیرات سوء این دو عامل داخلی همچون عوامل خارجی (جنگ و استعمار) مردم را در تنگنا قرار داد و راه را برای مقاومت هموار کرد.