چکیده:
با گسترش روزافزون شرکتهای سهامی و متنوع شدن ساختار سرمایه آنها از یکسو و پدیدار شدن بحرانهای مالی شدید در ابعاد کلان و خرد اقتصادی از سوی دیگر، مالکان و ذینفعان مختلف بنگاهها بدنبال ایجاد پوشش و سپری برای مصون کردن خود در مقابل اینگونه مخاطرات بوده اند و این موضوع آنها را به استفاده از ابزارها و مدلهای پیش بینی کننده برای ارزیابی توان مالی شرکتها حساس و آگاه نموده است. هدف این پژوهش، نخست مقایسه دو الگوی پیش بینی ورشکستگی آلتمن و اهلسون متناسب با شرایط محیطی ایران و دوم ارائه مدل آماری مناسب جهت پیش بینی نسبتا دقیق ورشکستگی شرکت ها در یک، دو و سه سال قبل از رویداد بحران مالی شرکت ها می باشد، تا بتوان با استفاده از مدل مزبور وضعیت مالی شرکت ها و همچنین موضوع تداوم فعالیت آنها را بررسی و موجب ارتقاء کیفی تصمیم گیری سهامداران و ذینفعان مربوطه گردید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بدون تغییر ضرایب و متغیرهای مدل آلتمن (Altman، 1968 و مدل اهلسون(Ohlson، 1980) و همچنین استخراج مدل پیش بینی ورشکستگی طی روشهای رگرسیون چندگانه و لجستیک، در مجموع بر اساس دقت برآورد مدل های مزبور، مدل ارائه شده توسط اهلسون و مدل استخراج شده طی روش رگرسیون لجستیک، دقت بالاتری در پیش بینی ورشکستگی شرکت ها دارا می باشند.
Current collapses of big companies and the worse fluctuations of the financial markets have evoked the awareness of the stakeholders and managers to utilize suitable tools to predict the financial distress of companies. One of such tools is the application of financial ratios as independent variables and developing models to predict bankruptcy issue. The objective of this study is first to test the prediction power of original Altman (1983) and Ohlson (1980) models on the dataset of Iranian listed companies and secondly by applying Multiple Discriminant Analysis (i.e. MDA) and Logit Analysis statistical techniques on the same dataset، develop a suitable prediction model for bankruptcy of listed companies in the economic environment of Iran. It was finally concluded that both original Ohlson bankruptcy prediction model in 1980 without any modification of multipliers and coefficients and Logistic regression technique showed better prediction results than original Atman model in 1983 or Discriminant analysis technique.
خلاصه ماشینی:
مراحل اجرای پژوهش بشرح زیر بوده است : ١- مشخص نمودن جامعه شرکت های ورشکسته و سالم با استفاده از مفاد ماده ١٤١ قانون تجارت ؛ ٢- انتخاب نمونه های پژوهش برای شرکت های ورشکسته و سالم به تعـداد مسـاوی و بـا توجـه بـه موجود بودن اطلاعات ٣- محاسبه نسبت های مالی و سایر پارامترهای مورد نیاز بعنوان متغیرهای مستقل در سال های مـورد بررسی و در مدل های مورد آزمون و مقادیر حاصل از این مدل ها ٤- وارد نمودن متغیرهای مستقل در مدل های اولیه ارئـه شـده توسـط آلـتمن (١٩٨٣ ,Altman) و اهلسون (١٩٨٠ ,Ohlson) و مقایسه نتایج بدست آمده با وضعیت واقعـی شـرکت هـا از لحـاظ ورشکسته یا سالم بودن ٥- گزینش مدل مناسب با معیار خطای کمتر ٦- در مرحله دوم و با استفاده از متغیرهای مستقل مشابه مرحله اول ، برازش مدل آماری بـر اسـاس داده های استخراج شده و به تفکیک تحلیل تمایزی چندگانه و رگرسیون لجستیک ٧- گزینش مدل مناسب با معیارهای خطای کمتر و همبستگی بیشتر میان متغیرهای مستقل ________________________________________________________________ 1- Multiple Discriminant Analysis (MDA) 2- Logistic Regression ٨- ارزیابی مدل های برازش شده برای بررسی اعتبار مدل با داده های پژوهش لازم به ذکر است که نسبت هـای مـالی و متغیرهـای مسـتقل مـورد اسـتفاده در ایـن پـژوهش از مدل های اولیه ارائـه شـده توسـط آلـتمن (١٩٨٣ ,Altman) و اهلسـون (١٩٨٠ ,Ohlson) اسـتخراج شده و فقط ضرایب متغیرهای مستقل در مدل های برازش شده طی مرحله ٦ فوق با توجه به شـرایط شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تعدیل گردیده است .