چکیده:
حماسهی جاویدان امام حسین (ع)، در ادبیات بازتابی گسترده داشته و از دیر باز قالبهای ادبی گوناگون عرصهی نمایش اندیشه و عواطف ادبا و نویسندگان بسیاری بوده است. محمد مهدی جواهری، سراینده نام آشنای عراق، با الگوگیری از این حادثه، زبان و اندیشه خویش را در راستای اعتلای ارزش های میهنی و انقلابی قرار داده است. او در دو قصیده به نامهای «آمنت بالحسین» و «عاشورا»، به ستایش امام حسین (ع) و توصیف معارف حسینی پرداخته است. در نگاه او عاشورا را باید در متن تاریخ شناخت و آن را از تحریفات به دور داشت، از این رو با رویکردی تند، افرادی را که عاشورا را در خدمت منافع خود گرفتهاند، مورد نکوهش قرار می دهد.در این مقاله ضمن بررسی محتوا و موضوعات قصیده «آمنت بالحسین» جواهری، به ویژگیهای ادبی و زبانی آن اشاره می گردد.
خلاصه ماشینی:
این حماسه به دلیل ماهیت عزتمدار و استقلالخواهانه خود، توانسته است همواره به عنوان الگویی راهگشا، در برابر مردم آزادیخواه و انقلابی عراق قرار گیرد و از آنجا که شعر و ادب در این سرزمین جایگاهی ویژه دارد، بیشتر این اندیشهها در این قالب متبلور گشته است «الشعر فی العراق مصدر عمیق الجذور بالتراث العربی تأریخا ونشأة وتطورا، لذلک عدت بیئة العراق من البیئات الشعریة الغنیة فی تأریخ الشعر العربی قدیمه وحدیثه» (نخبة من الباحثین العراقیین، 1985، ج 13: 291).
گفتنی است که این قصیده از شهرتی مثال زدنی در میان مردم عراق برخوردار گشته و خود شاعر نیز از آن با افتخار یاد میکند؛ همچنین، پانزده بیت از ابیات این چکامه زیبا بر سر در حرم مطهر حضرت امام حسین (ع) نگاشته شده است.
توصیف عظمت امام (ع) در بخش دوم شعر، شاعر باز چون آغاز قصیده با ندای محبوب، زمزمههای ستایش و پاسداشت مقام و جایگاه ایشان را از سر گرفته و در این میان اشارهای لطیف به کرامت مادر، پدر و خاندان حضرت دارد.
عنوان قصیده «آمنت بالحسین» (به حسین ایمان آوردم) در همان ابتدا تداعیبخش مضامین مورد نظر شاعر است پیوند این عنوان را با ابیات پایانی دقیقتر مییابیم.
بارزترین صحنه خیال شاعر در بیت پانزدهم قصیده است که در قالب تشبیه حضور امام در عصر حاضر را مجسم میسازد، دستی که برای نجات بشریت از بیداد زمانه به سوی مردم خفته دراز شده است، گویا شاعر در این بخش نیز به نوعی متأثر از رسالت اجتماعی خویش در برابر جامعه عراق است: کأن یدا من وراء الضری .