چکیده:
بازدارندگی،یکی از کارکردهای اصلی مسئولیت مدتی است که پیدایش بیمه مسئولیت موجب تضعیف آن و افزایش بی احتیاطی شده است؛زیرا جبران خسارت توسط بیمه گر نه تنها موجب بازدارندگی عامل مقصر نمی شود،بلکه ممکن است خود او و دیگران را به اقدامات زیان بار بعدی تشویق کند.این تاثیر نامطلوب اصطلاحا خطر رفتاری نامیده می شود.شرکت های بیمه راهکارهایی برای کنترل خطر رفتاری در اختیار دارند،لیکن تحت تأثیر بازار رقابتی بیمه،کمتر از آن ها استفاده می کنند.شکی نیست که در صورت سیاست گذاری صحیح،خطر رفتاری بیمه کاهش می یابد و در نتیجه بازدارندگی مسئولیت مدنی نیز تقویت می شود.در قانون بیمه اجباری مصوب 1395،راهکارهایی برای کنترل خطر رفتاری پیش بینی شده که حفظ مسئولیتمدنی مسبب حادثه،در کنار پوشش بیمه ای و طرح قائم مقامی و تعیین حق بیمه بر اساس سوابق بیمه شده،ازجمله آن هاست.راهکارهای مذکور موجب افزایش کارایی حقوق مسئولیت مدنی در حوزه حوادث رانندگی می شود و اگر به درستی اجرا شود،موجب بازدارندگی و کاهش تصادفات نیز خواهد شد.قواعد مسئولیت مدنی نیز در بازدارندگی فاعل زیان بار و ترغیب فعالان اقتصادی ریسک گریز به خرید بیمه نامه،موثر است و پذیرش نظریه خاص ممکن است موجب کاهش بازدارندگی مسئولیت مدنی و کاهش یا افزایش رفاه در جامعه شود.به عنوان مثال اعمال قاعده تقصیر و ترغیب فاعل زیان بار به خرید بیمه نامه موجب افزایش رفاه می شود و در عین حال بازدارندگی مسئولیت مدنی تا حدودی حفظ می شود.
خلاصه ماشینی:
"تأثیر بیمه بر بازدارندگی حقوق مسئولیت مدنی 1 علیرضا باریکلو 2 نعمت الله سید هاشمی چکیده بازدارندگی ، یکی از کارکردهای اصلی مسئولیت مدنی است که پیدایش بیمۀ مسئولیت موجب تضعیف آن و افزایش بیاحتیاطی شده است ؛ زیرا جبران خسارت توسط بیمه گر نه تنها موجب بازدارندگی عامل مقصر نمیشود، بلکه ممکن است خود او و دیگران را به اقدامات زیان بار بعدی تشویق کند.
در وهلۀ نخست ، ممکن است این تصور پدید آید که بیمۀ مسئولیت تمامی اثرات بازدارندگی حقوق مسئولیت مدنی را از بین میبرد؛ زیرا فاعل زیان باری که خود را به طور کامل در مقابل خسارات ، بیمه کرده است ، هیچ انگیزه ای برای اجتناب از بروز حوادث نخواهد داشت .
دوم آنکه حتی اگر بیمه گر نتواند میزان احتیاط و نحوة فعالیت فاعل زیان بار را کنترل کند، مشوق نسبتا ضعیف دیگری برای پرداخت هزینۀ اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی وجود خواهد داشت ، زیرا وقتی تمام خطر و خسارت ، تحت پوشش بیمه قرار نگیرد، حق بیمۀ آن کمتر از حق بیمه با پوشش کامل است و این امر تا حدی انگیزة احتیاط را در بیمه گزار حفظ میکند.
هرچند در قانون بیمۀ اجباری و تصویب نامۀ مذکور، مقرراتی برای بازدارندگی و جلوگیری از خطر رفتاری وضع شده است ، به نظر میرسد قدرت بازدارندگی آن ها به اندازة حقوق مسئولیت مدنی بدون بیمۀ مسئولیت نیست ؛ چراکه اشخاص در هنگام رانندگی کمتر به تخلفات و جرائم جزئی توجه میکنند و ترسی که افراد از پرداخت خسارت هنگفت دارند با بیمه کردن وسیلۀ نقلیه از بین میرود."