چکیده:
اولریش بک آلمانیتبار از نظریهپردازان اجتماعی مدرنیته است. یکی از مهمترین مفاهیمی که بک ارائه میدهد، پندارههایی است دربارهی «جامعه و مخاطره» که در اولین کتاب خود با نام «جامعهی مخاطرهآمیز» آنان را نگاشته است. وی جامعهی مخاطرهآمیز را طی فرایند ظهور مدرنیتهی اول و سپس مدرنیتهی دوم مورد توجه قرار میدهد و دههی 1970 را دورهی ظهور مدرنیتهی دوم میداند. وی جامعهی مخاطرهآمیز را با سه ویژگی شرح میدهد: 1- توزیع مجدد ثروت: در جامعهی مخاطرهآمیز دعوا نه بر سر تقسیم ثروت بلکه مسئله توزیع امور منفی و مخاطره است؛ 2- فردیتیابی: از نظر بک فردگرایی به ساختار مدرنیتهی دوم تبدیل شده است، از قرن 17 به بعد نهادها و ساختارهای جامعه برای آزادی و استقلال فرد زیر سوال رفته است و افراد وادارند تا زندگینامههای خود را بسازند. این آزادی از بند ساختارها، رهایی به سوی عدم قطعیتهای یک جامعه در مخاطره است؛ 3- استانداردزدایی از کار: در سراسر جهان، کار ناپایدار افزایش یافته و افراد تحت عدم قطعیت کار خواهند بود. با توجه به آنچه گفته شد، جامعهی مخاطرهآمیز شامل تغییرات مرتبط به هم در زندگی اجتماعی معاصر میشود. مفهوم بک از مخاطره بر این ایده استوار است که مدرن شدن تعداد کثیری از مشکلات را ایجاد خواهد کرد که در نتیجهی آن نهادهای اجتماعی بازتابی میشوند و به فرایند خودارزیابی وادار میشوند.
خلاصه ماشینی:
وی جامعهی مخاطرهآمیز را با سه ویژگی شرح میدهد: 1- توزیع مجدد ثروت: در جامعهی مخاطرهآمیز دعوا نه بر سر تقسیم ثروت بلکه مسئله توزیع امور منفی و مخاطره است؛ 2- فردیتیابی: از نظر بک فردگرایی به ساختار مدرنیتهی دوم تبدیل شده است، از قرن 17 به بعد نهادها و ساختارهای جامعه برای آزادی و استقلال فرد زیر سؤال رفته است و افراد وادارند تا زندگینامههای خود را بسازند.
دلیل سوم و عمده لیکن این است که او امروزه در علوم اجتماعی در سطح بینالمللی در رشتهی جامعهشناسی از جایگاه ویژهای برخوردار است، طوری که به نظر میآید پس از صادر شدن باید او را بار دیگر به آلمان وارد کرد (هیتزلر 2 ، 2005).
نظریه مدرن شدن بازتابی یا بازتابی شدن مدرن جامعهی مدرن دچار تحول بنیادی شده و اسامی گوناگونی برای مشخص کردن این تحول، از قبیل دوران پستمدرن، عصر پست ـ ماتریالیسم و نظایر آن استفاده میشود، اما به زعم اولریش بک، این تحول، نه عبور از مدرنیته بلکه تعمیق آن است (قاسمی، 1388: 27).
در واقع مفهوم بک از مخاطره بر این ایده استوار است که مدرنیزاسیون تعداد کثیری از مشکلات و تناقضات را ایجاد خواهد کرد که نهادهای مدرن را به ستوه آورده و در نتیجه، نهادهای اجتماعی بازتابی میشوند به طوری که وزن insurability و پیچیدگی مسائل پیش روی آنها به فرایندهای خود ـ ارزیابی 1 وادارشان میکند (ترنر، 1994: 17).
Internet and Society; Social Theory in the Information Age, New York & London: Routledge.