چکیده:
فقه سیاسی عنوانی است که برای رشتة علوم سیاسی، با هدف تبیین اصول و مبانی سیاست داخلی و خارجی حکومت اسلامی، به تصویب شورای عالی برنامهریزی رسیده است و نویسندگانی برای تبیین سرفصل درس یادشده مطالبی ارائهکردهاند که کمتر با هدف یادشده مطابقت دارد.کتاب مورد بررسی نیز همانند دیگر کتابهای یادشده از هدف یادشده فاصله دارد و درآن به نکتة اصلی، یعنی مشروعیّت حکومت، به صورت جدّی پرداخته نشده و از آراء فقهای اهل سنت؛ که بیش از فقیهان شیعه درگیر امور حکومتی بودهاند، بسیار کم بازگو شده و از آراء آندسته از فقیهان شیعی هم که گاه درکار حکومت دست داشتهاند، استفادة بهینه صورت نگرفته و در مجموع، مسائل مطرح شده با وسائط بعیده به امر حکومت مرتبط شده است.
خلاصه ماشینی:
همچنین انتظار میرفت که نویسنده به پاسخ این سؤال میپرداخت که چرا فقیهان شیعی مذهب، مانند محقق ثانی، که مبسوط الید و مورد تأیید حکومت بودهاند، باب مستقلی برای تبیین مسائل حکومتی و مردمداری در فقه نگشودند؟ ب - مطالب فقهی غیر سیاسی چون در ابتدا، چنانکه میبایست، مسائل سیاسی تعریف نشده و در مباحث مطروحه هم بدان اشارت نرفته، آنچه در کتاب آمده، ارتباط روشنی با فقه سیاسی، به همان نحو که نویسنده خود بیانداشته، و در صدر مقال عینا بازگوشد، ندارد؛ و گرچه پارهای از آنها لزوما میبایست وسیله حکومت سامان یابد، ولی بیشتر مطالب، بازگوئی مسائل فقهی غیرمرتبط با شئون حکومتی، بلکه کاملا شخصی است، که تلاش کردهاند با وسائط بعیده به امور حکومتی مرتبط سازند.
بررسی حاضر، که طبعا بدون نقد نخواهد بود، از ارزش کار نمیکاهد؛ بلکه، علاوه بر آنکه حکایت از توجه ویژه به مطالب مطروحه دارد، بازگوکنندة پرسشهای خاصی است که از مطالعة کتاب حاصل شده انتظار میرفت نویسندة محترم ضمن اهدافی که برای تألیف خود داشته و عمدتا در یادداشتی برای چاپ جدید متذکر شدهاست، به این نکته میپرداخت که عناوین یادشده در ابتدای یادداشت، چگونه در این نوشته ساماندهی شده و فصول تنظیمی به چه نحو از عناوین یادشده تبعیت مینماید.
مؤلف کتاب، نه تنها از آراء فقیهان اهل سنت استفادة چندانی نکرده، بلکه از شیوه عملی فقیهان امامیهای هم که متصدی امور حکومتی شدهاند، بحث قابل توجهی به میان نیاورده است چون در ابتدا، چنانکه میبایست، مسائل سیاسی تعریف نشده و در مباحث مطروحه هم بدان اشارت نرفته، آنچه در کتاب آمده، ارتباط روشنی با فقه سیاسی، به همان نحو که نویسنده خود بیانداشته، و در صدر مقال عینا بازگوشد، ندارد /