چکیده:
طرح مساله : قاچاق انسان یکی از جرایم سازمانیافته است که بیشترین بزهدیدگان آن را زنان و کودکان تشکیل میدهند. این افراد اغلب ، اشخاص فریب خوردهای هستند که از سرنوشت خود اطلاعی نداشته و در دام قاچاقچیان گرفتار شده اند. فریب خوردگی بزهدیدگان قاچاق انسان، به طور عمده، معلول آسیب پذیری جنسیتی یا سنی این گروه از اشخاص است . روش: در این پژوهش بر پایه روش توصیفی-تحلیلی، و با استفاده از منابع جرمشناختی و بزهدیدهشناختی، مفاد اسناد بین المللی و قوانین ایران در خصوص موضوع قاچاق زنانوکودکان بررسی شده است . یافته ها: در قاچاق زنان و کودکان، آنچه که بیش از همه ، به این بزهدیدگی دامن میزند، جنسیت و سن بزهدیدگان، به منزله دو متغیر آسیب شناختی، است . از دیدگاه بزهدیدهشناسی، آسیب پذیری زنان و کودکان، ضرورت حمایت ویژه یا افتراقی از این دو گروه را ایجاب میکند. در همین راستا، در سطح بین المللی اقداماتی برای حمایت از این آماجهای اصلی قاچاق انسان انجام شده است که تصویب پروتکل یکم الحاقی به کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با جرم سازمانیافته فراملی نقطه عطف آن به شمار میرود. اما در ایران با وجود تصویب قانون مبارزه با قاچاق انسان (مصوب ١٣٨٣)، به جنبه های گوناگون حمایتی (جز حمایت کیفری) توجه چندانی نشده است . نتایج : به رغم اقدامهای بین المللی در زمینه حمایت از بزهدیدگان، قانون مبارزه با قاچاق انسان، هنوز برای تحقق حمایت مطلوب از زنانوکودکان قربانی این جرم کافی به نظر نمیرسد. در نتیجه ، اصلاح قوانین داخلی در راستای شناسایی ملاکهای بین المللی در این زمینه ، و به ویژه تعمیم حمایت کیفری به سایر جنبه های حمایتی، ضروری به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
از لحاظ روانی نیز زنان به دلیل طبع لطیف و داشتن عواطف و احساسات و دخالت مؤثر این عوامل در بعضی تصمیم گیریهایشان، ممکن است دچار غفلت و بیاحتیاطی شده، زود تحت تأثیر مسائل و موقعیت های خارجی قرار گیرند و اغوا شوند، و یا با اعتماد بیدلیل ، آسیب پذیری و در نهایت ، بزهدیدگی خود را دامن زنند (داوودی گرمارودی، ١٣٨٨: ٣).
در مورد زنانوکودکان بزهدیده قاچاق نیز در کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمانیافته فراملی و پروتکل یکم الحاقی آن، مقرراتی برای حمایت از این بزهدیدگان پیش بینی شده است .
زنانوکودکان بزهدیده قاچاق باید حق داشته باشند تا دیدگاهها و نگرانیهای خود را در مرحله های گوناگون فرایند دادرسی به ویژه درباره آثار جرم بر خود و زمانی که در منافع شخصیاش مؤثر است ، بیان کند (شایان، ١٣٨٤: ٨٠- ٨١) این امر باعث میشود که مساعدتهای مؤثرتری، با توجه به میزان آسیب هایی که به بزهدیدگان وارد شده است ، نسبت به آنان اعمال شود .
در زمینه اطلاعرسانی به زنانوکودکان بزهدیده قاچاق، بند (ب ) ٣ماده ٦ پروتکل یکم پالرمو، یکی از تدابیری را که دولت ها برای کمک مادی، روانی و اجتماعی به بزهدیدگان قاچاق باید اتخاذ کنند، اطلاعرسانی به بزهدیدگان ـــ به ویژه در خصوص حقوق قانونی خود ــ دانسته است .