چکیده:
جوشش و کوشش سالک شوریده ، نردبان عروج به قله های بیکرانه قرب و بندگی و راه دستیابی به عشق الهی است . ناله های جان سوز و ادبی ابن فارض ، این شاعر سوخته عشق و مجذوب نور توحید، همان ناله های سوزان محیالدین عربی ، مولانا جلال الدین بلخی، فخرالدین عراقی و دیگر عارفان الهیست . با توجه به اینکه وی در به کارگیری صناعات بدیعی لفظی و معنوی در اشعارش به افراط گراییده و از این منظر نیز مورد توجه پژوهشگران نبوده است ؛ همچنین با هدف شناساندن شخصیت شعری او، نگارنده به نگارش این مقاله تحریض شد. حاصل پژوهش نشان میدهد که شراره های عشق الهی با سوز و گداز، فقدان انس و وصال با عالم عرش و رهایی از منزل فرش ، جلوه های ادبی کم نظیری آفریده است . ابن فارض در سروده هایش ، تحولی ادبی به همراه آمیخته ای از فنون ادبی عام پسند به وجود آورده و نوعی افراط در آراستگی و زیبایی ظاهر ایجاد کرده است که باعث اخلال در رسیدن به هدف والای سلطان عاشقان مصر میباشد.
خلاصه ماشینی:
بررسی دیوان پرآوازة ابن فارض در جهت انجام این پژوهش ، او را شاعری معرفی میکند که به معنی و محتوا عنایت وافر داشته است ؛ با این حال امتیازات و ویژگیهای دیوان او تنها مربوط به محتوای آن نیست ؛ بلکه عوامل متعددی به تعمیق و نفوذ کلام او مدد میرسانند؛ چنان که بررسی اشعارش نشان میدهد او به اینکه قامت لطیف معانی بلند عارفانه و عاشقانه اش در حب الهی را در کسوتی وزین ارائه نماید، بسیار اهمیت میداده است ؛ در این راستا از ابزارهای کلامی متعددی بهره برده ، تا جایی که در به کاربردن صنایع لفظی و معنوی به افراط گراییده است ؛ هرچند افراط در آرایش و تزیین کلام در شعر او وضوح تمام دارد و درک سریع خواننده از مفاهیم را مانع میشود؛ اما این مانع از آن نشده که کلام و محتوا راهی جدا بپویند؛ بلکه هنر والای ابن فارض ، لفظ و معنی را چنان ممزوج کرده که تفکیک آنها از همدیگر غیرممکن است .