چکیده:
مقدمه: افکار مزاحم و تکرارشونده از مولفههای اساسی اختلالهای وسواسی- اجباری (OCD) و شخصیت وسواسی- اجباری (OCPD) است. زیرساختهای شناختی، طرحوارهها و ارزیابی افراد از افکارشان در این اختلالها همواره مورد توجه روانشناسان بالینی بوده است.
از اینرو هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسهی طرحوارههای ناسازگار اولیه و باورهای فراشناختی در افراد مبتلا به OCD، OCPD و گروه بهنجار است.
روش: این پژوهش از نوع علی- مقایسهای و جامعه آماری آن، دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران در سال 1392 بودند. نمونهی اولیه پژوهش که بهروش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند، 385 نفر بودند. ابتدا تمام شرکتکنندگان، پرسشنامههای بازنگریشدهی وسواسی- اجباری، چندمحوری بالینی میلون3، فرم کوتاه طرحواره یانگ، فراشناخت و سلامت عمومی را تکمیل کردند. در مرحله دوم، افرادی که نمرههای لازم را بهدست آورده بودند، مورد مصاحبه قرار گرفتند. بدین ترتیب 127 نفر (شامل 35 نفر در گروه OCD، 39 نفر در گروه OCPD و 53 نفر در گروه بهنجار) انتخاب شدند.
یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (مانوآ) نشان داد میانگین نمرات در تمام حوزههای طرحوارههای ناسازگار اولیه در گروه های بالینی پژوهش بهطور معناداری بالاتر از گروه بهنجار و در بین افراد مبتلا به OCD بهطور معنادار بالاتر از دو گروه دیگر است. همچنین در باورهای فراشناختی، میانگین نمرات افراد مبتلا به OCD در خردهمقیاسهای باورهای مثبت دربارهی نگرانی، کنترلناپذیری و خطر و اطمینان شناختی بهطور معناداری بیشتر از دو گروه دیگر است.
نتیجه گیری: نتایج بهطور کلی نشان دادند که بررسی طرحوارههای ناسازگار اولیه و باورهای فراشناختی، باعث ایجاد درک بهتری از OCD و OCPD میشوند.