چکیده:
صوفیان و بوداییان عنوان اثری است در حوزه مطالعات ادیان و عرفان. مطالعه تطبیقی تصوف اسلامی و رهبانیت بودایی و برشمردن وجوه مشترک میان این دو فرهنگ رهبانی، مهمترین هدف این اثر پژوهشی است. کتاب صوفیان و بوداییان؛سیری در تصوف اسلامی و رهبانیت بودایی به قلم دکتر محمدرضا عدلی و به همت انتشارات هرمس در ۴۰۷ صفحه منتشر شده است. این اثرکه در اصل، رساله دکتری جناب عدلی است این اقبال را داشته که در دومین دوره جایزه دکتر فتحالله مجتبوی به عنوان بهترین رساله دکتری در حوزه ادیان و عرفان برگزیده و تجلیل شود.
خلاصه ماشینی:
مطالعۀ تطبیقی تصوف اسلامی و رهبانیت بودایی و برشمردن وجوه مشترک میان این دو فرهنگ رهبانی، مهمترین هدف این اثر پژوهشی است.
مطالعۀ تطبیقی و بررسی آداب و آیینهای رهبانی در دو فرهنگ اسلامی و هندویی برای پیبردن به معنای نمادها، باورها، آیینها و اعمال طریقههای رهبانی، مهمترین هدفی است که نویسنده برای دستیابی به آن تلاش میکند (عدلی، ۱۳۹۲: ۳).
نکته اینجا است که تمام این تعابیر در نوع خود میتوانند درست باشند اما چنانکه نویسنده اثر بهخوبی اشاره میکند (همان: ۳)، این سخنان هرگز نمیتوانندمنشأ رهبانیت را به طور کامل تبیین کنند.
دربارۀ هر یک از ویژگیها توضیحات کافی داده شده که ما از تکرار آنها چشم میپوشیم و فقط به ذکر عناوین بحث بسنده میکنیم: داشتن منزلت اجتماعی مشخص و وظایف معین، وجود قواعد خاص برای زیستن، وجود آداب و آیینهای ویژه، وجود سنت دینی بزرگتری که طریقۀ رهبانی در آن ریشه دارد، زندگی در مکانهای خاص، نظام مرید و مرادی و درنهایت، فقر و ریاضتکشی (همان: ۲۶).
اصل مهمی که ابوسعید وارد زندگی اجتماعی صوفیان کرد این بود که تصوف به کرامتفروشی و خرق عادت نیست، بلکه صوفی کسی است که در میان مردم زندگی میکند اما یک لحظه از خدا غافل نیست.
شباهتهایی که در این کتاب میان زندگی بودا و ابوسعید مشاهده میشود از سنخ تأثیر و تأثر نیست، بلکه با ملاحظۀ این شباهتها شاید بتوان دو فرضیه را مطرح کرد: نخست اینکه اساسا سلوک زاهدانه در فرهنگهای مختلف مشابه است و هرچه آن دو فرهنگ از نظر فضای اجتماعی بیشتر به یکدیگر نزدیک باشند به نتایج همانندتری میرسند.