چکیده:
بر اساس مبانی دینی، تشریع و وضع احکام فقهی در اختیار خداوند متعال به عنوان خالق نظام آفرینش و پروردگار انسانها است ؛ ولی همواره در بین اندیشـمندان اسـلامی این بحث از صدر اسلام مطرح بوده که آیا حق جعل و تشریع احکـام فقهـی در اختیـار پیامبراکرم ص و امامان معصوم ع نیز قرار گرفته و یا آنان به عنـوان مبلـغ و مبـین احکام بوده و اجازه وضع قوانین نداشته اند؟ گروهی با تمسک به روایات متعدد و برخـی ادله دیگر قائل به این حق برای معصومان ع ـبا این اختلاف که برخی فقـط بـرای پیامبرص و برخی تعمیم به امامان ع داده اندـ شده اند و گروهی دیگـر بـر اسـاس ادله عقلی چنین نظری را مردود شمرده اند. در این نوشتار ضمن اشاره به برخـی از ادلـه دو گروه ، در جمع بندی این نظریات و تقویت احتمال نزاع لفظی بـودن ایـن اخـتلاف و توجه هر کدام از قائلین به معنایی از تشریع ، پرداخته شده است که در از بین بردن ایـن نزاع تاثیرگذار خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
نقش رسول اکرم ص و امامان معصوم عدر تشریع احکام فقهی حسنعلی اخلاقی امیری (نویسنده مسئول ) هادی هاشمی چکیده بر اساس مبانی دینی، تشریع و وضع احکام فقهی در اختیار خداوند متعال به عنوان خالق نظام آفرینش و پروردگار انسانها است ؛ ولی همواره در بین اندیشـمندان اسـلامی این بحث از صدر اسلام مطرح بوده که آیا حق جعل و تشریع احکـام فقهـی در اختیـار پیامبراکرم ص و امامان معصوم ع نیز قرار گرفته و یا آنان به عنـوان مبلـغ و مبـین احکام بوده و اجازه وضع قوانین نداشته اند؟ گروهی با تمسک به روایات متعدد و برخـی ادله دیگر قائل به این حق برای معصومان ع ـبا این اختلاف که برخی فقـط بـرای پیامبرص و برخی تعمیم به امامان ع داده اندـ شده اند و گروهی دیگـر بـر اسـاس ادله عقلی چنین نظری را مردود شمرده اند.
حال آیا سلطنت تشریع احکام ، برای پیامبر اکرم ص و امامـان معصـوم ع نیـز ثابـت است ؟ آیا آنان نیز حق دارند حکمی را جعل و تشریع کنند؟ در این زمینه ، اندیشمندان مسلمان بحث های فراوانی را بیـان داشـته انـد، برخـی از / محدثان شیعه همچون مرحوم محمدبن حسن صفار(م ٢٩٠ق ) در کتـاب بصـائر الـدرجات الکبــری بـا نــوزده حــدیث (فروخ صـفار، ١٤٠٤ق ، ج ٨، ب ٤: ٣٩٨) در بــابی بــا عنــوان «التفویض الی رسول الله ص » و نیز سیزده روایت در باب «ما فوض الی رسـول الله ص فقد فوض الی الائمه ع »، مرحوم کلینی(م ٣٢٩ق ) با ایجاد بابی در کتـاب الکـافی بـا عنوان «التفویض الی رسول الله و الی الائمه فی امر الدین »(کلینی، ١٣٨٨ق ، ج ٢، ب ٧: ١٨) با ده روایـت و مرحـوم مجلسـی در مـراة العقـول (مجلسـی، ١٤٠٤ق ، ج ٣: ١٤١) و بسیاری دیگر قائل به این تفویض شده اند.