چکیده:
بازپروری بزهکاران از جمله هدفهای بنیادی عدالت کیفری است که در پرتو آن نظام شخصیت این دسته بازسازی شده و امکان دوباره هنجارمند شدن و بازگشت آنان به جامعه تقویت میشود. زندان که هنوز مورد توجهترین کیفر است، اصلیترین بستر برای دسترسی به این هدف به شمار میرود. زیرا، در محیط زندان برنامههای متعددی برای اصلاح و درمان بزهکاران تدوین شده و به اجراء در میآیند که تحصیل زندانیان از اساسیترین برنامههای بازپرورانه است.در پرتو آن بزهکاران، از یک سو به یکی از مصادیق برجسته حق های بشری ( حق بر تحصیل) دست مییابند و از سوی دیگر، به سمت هنجارمندی پیش میروند. در قلمرو سیاست جنایی سازمان ملل متحد به جهت اهمیت این حق اسناد متعدد الزام آور و ارشادگر آموزش و پرورش زندانیان را در شمار تعهدات دولت ها و یا توصیه های بین المللی قرار داده اند.هم چنین،در پهنه سیاست جنایی ایران حق بر بازپروری بزه کاران و در راستای آن تحصیل زندانیان در بالا ترین سطح سیاست گذاری شناسایی شده است.چنان که،می توان از اساسی سازی،فراگیر سازی و حقوقی سازی سخن گفت. در این نوشتار، ضمن شناسایی ابعاد بازپرورانه حق زندانیان بر تحصیل، رویکرد سیاست جنایی سازمان ملل متحد(الف) و سیاست جنایی ایران(ب) در این زمینه مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
حق زندانیان بر تحصیل در قلمرو سیاست جنایی تقنینی سازمان ملل متحد و ایران ∗ امیرحسن نیازپور چکیده بازپروری بزهکاران از جمله هدفهای بنیادی عدالت کیفری است که در پرتو آن نظام شخصیت این دسته بازسازی شده و امکان دوباره هنجارمند شدن و بازگشت آنان به جامعه تقویت می شود.
به این ترتیب ، تحصیل مجرمان در قالب برنامه های اصلاحی – درمانی مورد توجه سیاست گذاران جنایی بین المللی و ملی قرار گرفته است تا از این رهگذر امکان بازپذیری اجتماعی بزهکاران در این پهنه فراهم شود.
به این ترتیب ، بازپروری بزه کاران و در پرتو آن آموزش و پرورش این دسته که در بهبود نظام رفتاری آنان نقش بنیادی ایفاء می کند از سوی سیاست گذاران جنایی سازمان ملل متحد و در اسناد الزام آور و ارشادگر به رسمیت شناخته شده است .
» ملاحظه می شود که بر پایه این سیاست ، آموزش و پرورش، از حیث کمی باید جنبه فراگیر داشته باشد؛ چنان که همگان بتوانند در پهنای آن قرار گیرند و به سمت علم آموزی سوق یابند و از نظر کیفی باید در کنار ارتقاء سطح دانش عرصه ای برای پرورش و رشد شخصیت شهروندان و متمایل ساختن آنان به سوی پیروی از قواعد اجتماعی به شمار آید؛ به گونه ای که افراد در این بستر به سمت هنجارمند شدن رهنمون شوند.
به این ترتیب ، ملاحظه می شود که آموزش و پرورش زندانیان (خواه بزرگسال و خواه کودک) در عرصه سیاست جنایی بین المللی به عنوان یک حق بنیادی برای این دسته از بزهکاران شناسایی شده است تا از این رهگذر آنان به سوی اجتماعی شدن رهنمون شوند.