چکیده:
امروزه یکی از بارزترین معضلات بهداشتی و زیست محیطی شهرها را می توان روند صعودی تولید پسماندهای جامد عنوان کرد که ، بایستی آن را مدیریت کرده و به نهادینه شدن پدیده هایی چون بازیافت پلاستیک ، بازیافت کاغذ و تولید کمپوست از پسماندهای جامد شهری ، رو آورد. در کشور ما عدم مدیریت اصولی در جمع آوری ، دفع و بازیافت بیش از ٤٠ هزار تن زباله در روز که تقریبا ٧٠ درصد آن قابل بازیافت و تبدیل به کود بوده و هزاران تن پلاستیک ، کاغذ و کارتن را در بر دارد، سبب شده این ضایعات به شکلی بی رویه به دل خاک سپرده شده و یا در حوالی شهرها پراکنده شوند. در این میان ظرفیت های متنوع دستگاه های تبدیل و بازیافت پلاستیک ، که امکان ایجاد مراکز بازیافت پلاستیک در نواحی متوسط تا بزرگ را با سهولت بیش تری میسر می سازد، می تواند زمینه ساز شرایط ١- استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی دانشگاه محقق اردبیلی . E-mail: yazdani@uma.ac.ir٢- استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی دانشگاه محقق اردبیلی . E-mail:Atagafari@gmail.com٣- کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری . مطلوب تری در بازیافت مواد پلاستیکی باشد. فرآیند تعیین مطلوبیت مکانی برای استقرار واحدهای بازیافت پلاستیک ، مستلزم در نظر گرفتن معیارهای متعدد است ، که موجب می شود استفاده از فنون تحلیل چند معیاری امری اجتناب ناپذیر قلمداد شود. در مقاله حاضر، سعی شده است تا با انتخاب استان فارس به عنوان مطالعه موردی ، کاربرد مدل TOPSIS، در یک زمینه تجربی از موضوع تحقیق به آزمون گذاشته شده و خروجی حاصله در قالب نقشه درجه بندی شده از مطلوبیت مکانی ، ارایه شود. بررسی نتایج ، نشان داد که پیکسل های اولویت دار معرفی شده در خروجی حاصل از مدل ، دارای شرایط بهینه از منظر معیارهای تعریف شده هستند. بنابراین این مدل می تواند به عنوان یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری ، در چیدمان مکانی -فضایی مراکز بازیافت پلاستیک مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این که مکان یابی واحدهای بازیافت پلاستیک های نرم ، سخت و PET، در حدفاصل کانون های تأمین مواد اولیه (شهرها به عنوان نقاط ثقل جمعیتی و کانون های تولید پسماند) مستلزم دید منطقه ای است ، بر همین اساس در تحقیق حاضر، مقیاس جغرافیایی مورد مطالعه در سطح استان فارس در نظر گرفته شده است .
با وجود این مرور ادبیات تحقیق نشان می دهد که فقر ادبیات پژوهش پیرامون مکان یابی واحدهای بازیافت پلاستیک امری مسلم است و در واقعیت امر، حلقه ارتباط تحقیقات مرتبط با مدیریت پسماندهای شهری و فنون مکان یابی در بسیاری از موارد، در عرصه مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری نمود پیدا کرده است ، که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: متکان و همکاران (١٣٨٧) ضمن انتخاب شهر تبریز به عنوان مطالعه موردی ، کاربرد روش های WLC و OWA را در مکان یابی محل دفن زباله مورد آزمون قرار داده و در یک رویکرد قیاسی به مقایسه خروجی های حاصل از به کارگیری دو روش مذکور پرداخته اند.
در پژوهش های صورت گرفته توسط چانگ و همکاران ٩ (٢٠٠٧) و سنر و همکاران ١٠ (٢٠١٠) قابلیت های برخی از فنون تحلیل چندمعیاری در یک زمینه تجربی از 8- Vastava,& Nathawat 9- Chang et al 10- Sener et al مکان یابی محل دفن زباله ، به آزمون گذاشته شده است که به نوبه خود می تواند به عنوان یک الگو، راهنمای عمل برای تصمیم گیران باشد.