چکیده:
تکیه فرایندی آوایی است که در آن هجایی نسبت به هجاهای دیگر برجسته میشود. همة واحدهای واژگانی زبان، صرفنظر از صورت ساختاری و تعداد هجاهای آنها در واژگان، طرح تکیه یا الگوی خاص خود را دارند.با توجه به این موضوع که بیان میشود گرایش عمومی تکیه در زبان فارسی به سمت پایان واژه است و قواعد اعطای تکیة کلمه در این زبان مشروط به شرایط دستوری است، در این تحقیق به دنبال پاسخی برای این پرسش هستیم که آیا تفاوتی میان انواع تکواژهای وابسته از نظر اعطای تکیه وجود دارد یا نه و در صورت مثبتبودن پاسخ، چگونه میتوان آن را تبیین کرد؟ دادههای این تحقیق در چارچوب نظریة بهینگی استاندارد و با استفاده از نرمافزار OT soft مورد بررسی قرارگرفت. نتایج حاصل از بررسی دادههای این تحقیق، حاکی از آن است که تفاوت مشهود در جایگاه تکیة تکواژهای وابستة زبان فارسی، ناشی از بازنگاشت ساختار نوایی آنها است. این موضوع در چارچوب نظریة بهینگی توسط محدودیتهای نشانداری ALIGN R/L, CLASH و WRAP قابل تبیین است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این موضوع که بیان میشود گرایش عمومی تکیه در زبان فارسی به سمت پایان واژه است و قواعد اعطای تکیۀ کلمه در این زبان مشروط به شرایط دستوری است ، در این تحقیق به دنبال پاسخی برای این پرسش هستیم که آیا تفاوتی میان انواع تکواژهای وابسته از نظر اعطای تکیه وجود دارد یا نه و در صورت مثبت بودن پاسخ ، چگونه میتوان آن را تبیین کرد؟ داده های این تحقیق در چارچوب نظریۀ بهینگی استاندارد و با استفاده از نرم افزار OT soft مورد بررسی قرارگرفت .
در ادامه تلاش میکنیم تا در چارچوب نظریۀ بهینگی به دنبال پاسخی برای این سؤال باشیم که آیا تفاوتی میان انواع تکواژهای وابسته یعنی وندهای تصریفی، وندهای اشتقاقی و واژه بست ها از نظر اعطای تکیه وجود دارد یا نه و در صورت مثبت بودن پاسخ ، چگونه میتوان این تفاوت را تبیین کرد؟ بدین منظور پس از توضیح چارچوب نظری و روش تحقیق ، مروری داریم بر پیشینۀ مطالعات و سپس در ادامه بعد از معرفی محدودیت های موجود در مبحث اعطای تکیه در چارچوب نظریۀ بهینگی، به تحلیل داده های زبان فارسی میپردازیم .
از جمله افراد دیگری که از دیدگاه های مختلف به بحث تکیه پرداخته اند میتوان به موارد زیر اشاره کرد: وزیری (١٣٠١)، ناتل خانلری (١٣٣٧)، یارمحمدی (١٩٦٤)، سپنتا (١٣٥١)، محمدوا (١٣٥٤)، توحیدی (١٩٧٤)، ثمره (١٩٧٧)، حق شناس (١٣٥٦)، وحیدیان کامیار (١٣٥٧)، صادقی (١٣٦٨)، خزاعیفر (١٣٨٤)، پاکزاد (١٣٨٧).