چکیده:
تحلیل آراء فقهی ناظر بر اکراه در قتل با تکیه بر رابطه پذیرش هر کدام از دیدگاه های فقهی بر موضوع نظم عمومی جامعه ، موضوع این مقاله می باشد. از اینرو، دیدگاه های فقهی مشهور و غیر مشهور امامیه در زمینه اکراه در قتل مطرح گردیده و سپس به این پرسش پاسخ داده می شود که کدام یک از این دیدگاه ها می تواند به روش شایسته تری نظم عمومی جامعه را تامین سازد. نظم عمومی از اینرو به عنوان معیار اصلی مورد توجه قرار گرفته است که غایت و هدف اصلی تدوین مقررات کیفری ، همان تامین نظم عمومی شایسته در سطح جامعه برای شهروندان آن می باشد. در این مقاله به روشنی توضیح داده شده که نظرات فقهی رهادهنده اکراه کننده از مجازات اصلی قتل (قصاص )، چگونه می توانند نظم عمومی جامعه را متزلزل سازند. با این وجود، تمامی دلایل مورد استناد دیدگاه های فقهی مورد توجه و تحلیل قرار می گیرد و با تکیه بر تمامی تحلیل ها و بررسی ها، پیشنهاد نگارنده توجه بیشتر قانونگذار به دیدگاه فقهی است که مجازات قصاص را برای اکراه کننده و مسبب اصلی تعیین می نماید. دیدگاهی که اگرچه پذیرش آن سبب توسعه مصادیق اقوائیت سبب از مباشر خواهد شد لیکن تامین کننده بهتر نظم عمومی جامعه می باشد.
خلاصه ماشینی:
"پرسشی که از منظر تأمین نظم عمومی جامعه می تواند در این زمینه مطرح گردد این است که آیا تعیین چنین مجازاتی برای اکراه کننده ، این پیام را به ذهن مخاطبان قوانین کیفری منتقل نمی سازد که افراد جامعه در صورت عدم مباشرت در ارتکاب قتل و استفاده از فشار بر دیگران (اکراه در قتل ) می توانند از مجازات اصلی قتل عمدی (قصاص ) رهایی یابند؟ چه بسیار از انسان هایی هستند که در هنگام احتمال جدی وقوع مرگ از سوی اکراه کننده ای نسبت به خود یا اطرافیان آنها، ممکن است جهت فرار از آن وضعیت و بدون رضایت ، اقدام به قتل دیگری نموده و تمامیت جسمانی خود یا اطرافیان را بدین وسیله حفظ نمایند.
با توجه به مطالب ذکر شده ، نگارنده بر این اعتقاد است که تنها با تکیه بر دیدگاه فقهی سوم است که می توان از یک سو با تعیین ضمانت اجرای کیفری مناسب (قصاص ) برای اکراه کننده ، اقدام مناسب در راستای تأمین نظم عمومی انجام داد تا افرادی را که اندیشه مجرمانه خاصی جهت قتل دیگران داشته و از دیگران به مثابه ابزار و وسیله استفاده می کنند از عملی کردن قصد خود باز داشت ، و از سوی دیگر، انتظار خود از اکراه شونده را تقلیل داده و از وی انتظار ایثار و فداکاری نداشته باشد."