چکیده:
رشد و پرورش جنین متعلق به زوجین نابارور در رحم زن دیگری که از آن تعبیر به «مادرجانشین » میشود، مسائل حقوقی ویژه ای را با خود به همراه دارد که یکی از آنها بحث نفقه حمل است . به تعبیر دیگر نفقه حمل در ایام بارداری مادر جانشین به عهده ی چه کسی است ؛ والدین ژنتیکی جنین یا شوهر مادرجانشین ؟ هر چند در این زمینه حکم قانونی وجود ندارد ولی به نظر میرسد با وحدت ملاک از ماده ١١٠٩ ق . م . در مورد مطلقه بائن حامل که قانونگذار مرد را مکلف به دادن نفقه میداند، برای حمل نیز نفقه اختصاصی در نظر گرفته و از اینرو والدین ژنتیکی مکلف به پرداخت نفقه جنین خود میباشند. البته نفقه حمل جدای از نفقه زن بوده که شوهر مادر جانشین میبایست در صورت رضایت به انعقاد قرارداد جانشینی در بارداری آن را به همسر خود پرداخت نماید.
خلاصه ماشینی:
"آیا نفقه ی حمل با توجه به اینکه نص قانونی در مورد پرداخت نفقه ی حمل وجود ندارد، میبایست از نفقه ای که شوهر از بابت نفقه زوجه به همسر خود میدهد منظور گردد و یا والدین ژنتیکی جنین ملزم به پرداخت نفقه ی جنین خود میباشند؟ این سؤال نه در فقه و نه در حقوق سابقه ای ندارد و باید از ملاک مواد قانون مدنی در بحث نفقه زوجه مطلقه و سابقه ی فقهی آنها به دنبال یافتن پاسخی برای این سؤال باشیم .
مشهور فقها معتقدند که نفقه ای که زن مطلقه باردار در ایام عده طلاق بائن دریافت میدارد برای خود اوست نه برای حمل (به نقل از محقق داماد، ١٣٧٩، ص ٣٠٤) و (طاهری، ١٤١٨ ه ق ، ص ١١٦) برخی از فقها برخلاف نظر مشهور معتقدند که این نفقه از آن حمل میباشد (شیخ طوسی، ١٣٨٧ ه ق ، ص ٢٨) (شهید ثانی، ١٤١٠ ه ق ، ص ٧٨ و ٧٩) (شمس الدین حلی، ١٤٢٨ ه ق ، ص ٨٦) (فاضل هندی، ١٤١٦ ه ق ، ص ٥٨١ تا ٥٨٤) (علامه حلی «الف »، ١٤١٣ ه ق ، ص ١١٠) (علامه حلی «ب »، ١٤١٣ه ق ، ص ٣٢٤) (حائری طباطبایی، ١٤١٨ه ق ، ص ١٧٥) (قاضی ابن براج ، ١٤٠٦ه ق ، ص ٣٤٨).
در مورد نفقه ی جنین هر چند حکم صریحی در قانون مدنی وجود ندارد ولی میتوان گفت قانون گذار در بحث مطلقه ی بائن حامل ، با توجه به جدایی کامل بین زن و مرد، مرد را مکلف به دادن نفقه میکند و با بررسی نظرات و استدلال های موجود به نظر میرسد قانون گذار این نفقه را برای حمل در نظر گرفته است ."