چکیده:
امیر مومنان ، امام علی علیه السلام در میان سخنان نورانی و ارزشمند خود که در قالب خطابه یا غیر آن بیان فرمودند، به دلایلی به معرفی خود پرداخته اند که در مواردی به تمجید، ستایش و مدح کشیده شده است . ممکن است گروهی این بیانات را با دیدهء ابهام نگریسته و به گمان غیر اخلاقی بودن هرگونه خودستایی و دور بودن آن از ساحت مقدس امام ٧، به سخنان حضرت تردید کنند. این نوشتار بر آن است تا با رویکرد دفاع از معارف علوی ، به ویژه کتاب شریف نهج البلاغه و خطبه های آن ، از سخنان حضرت علی علیه السلام دفاع کرده و شبهۀ غیراخلاقی بودن این خودستایی ها را دفع کند. در این راستا به این دستاورد پژوهشی نائل آمد که بیانات تمجیدآمیز امام علی علیه السلام از خود، از باب خودستایی مذموم و نکوهیده نبوده ، بلکه از باب معرفی خود بر اساس ویژگی های شخصیتی منحصر به فردی است که حضرت دارا بودند و کاملا روا و شایسته و به مقتضای حال و ضرورت بوده است . پس به مناسبت ، حکمت های تمجید امام علی علیه السلام از خود، مورد توجه قرار گرفت که اهم ان ها عبارت انداز:ذکرنعمت های خداوند،بیان حقایق تاریخی ،دفاع ازخوددربرابرتهمت هاوارائۀالگوی کامل برای هدایت مردم .
خلاصه ماشینی:
با توجه به موارد مذکور براي بررسي مسئله ، پس از ذکر اهم مصاديق ، به حکمت هاي بيانات تمجيدآميز امام از خويشتن مي پردازيم و ضمن شناساندن شخصيت بارز ايشان به عنوان انسان کامل و الگويي براي مردم که جزء ضروريات عصر حاضر است به ارائه ء تصويري از ايشان، از زبان خود ايشان که در نهج البلاغه ارائه شده است ، مي پردازيم و نشان خواهيم داد که امام٧ آنچه ايراد فرمودند، از باب خودستايي مذموم و همراه با نيات دنيوي و مادي نيست بلکه به نيات الهي و بر اساس حکمت ها و فوايد و نياز و اقتضاي حال بوده و در حقيقت براي شناساندن امام و پيشوا و الگوي انسانها به آنها است و در ۱ .
حکمت هاي تمجيد امام ٧ از خود با توجه به اين که بر اساس آيات و روايات امام٧، خودستايي نکوهش شده و از موانع رسيدن به کمال و تعالي انساني است و با سيرٔە امير مؤمنان٧ نيز بر نمي تابد، پس چرا حضرت در خطبه هاي نهج البلاغه از تعابير بلند و تمجيدآميز براي خود استفاده کرده اند؟ پيش تر تبيين شد که خودستايي ، زماني مذموم و قبيح است که به دروغ يا براي فخر و مباهات، ريا، غرور و برتربيني يا عجب ، جهل و ناآگاهي از خود و عظمت پروردگار، بزرگ شمردن اعمال خود و نيز غفلت و تفکرات جاهلي باشد که منجر به سقوط انسان و مانع رسيدن به کمالات مي شود اما اگر خودستايي از باب معرفي و شناساندن ويژگي هاي شخصيتي فرد باشد و ضرورت اقتضا کند که ذکر شود، مذموم نيست .