چکیده:
تامین اجتماعی به معنای اعم خود همواره یکی از آرزوهای بشر بوده است ؛ به طوری که انسانها همیشه دغدغه زندگی آرام و مطمئنی را داشته اند که عاری از «رنج و نگرانی» باشد؛ تا در پرتو آن فرصت یابند به جنبه های متعالیتر زندگی بپردازند و در هنگام تلاش برای کسب معاش، چشم انداز آیندهای مبهم آنها را نگران و آشفته نسازد. در دنیای امروز، این آرمان دیرین در تحقق تامین اجتماعی و به ویژه در نظام کارآمد بیمه های اجتماعی و حمایت و مساعدتهای اجتماعی جست وجو میشود. مقولاتی که موضوع اصل ٢٩ قانون اساسی
جمهوری اسلامی ایران را به خود اختصاص داده و بر لزوم تحقق آن تاکید شده
است. در پژوهش حاضر، با بهره مندی از روش کیفی، و به شیوة تحلیل گفتمان
با مبنا قرار دادن عدالت اجتماعی ،« لاکلاو و موفه » و « نورمن فرکلاف » به روش
تحت عنوان نشانه مرکزی، درصدد « تامین اجتماعی » به عنوان دال شناور و
پاسخ گویی به سوال اصلی این نوشتاریم که حاکی از آن است که گفتمان عدالت
حاکم بر مقوله تامین اجتماعی در چهار دولت پس از انقلاب، دولت دفاع
مقدس (دولت موسوی)، دولت سازندگی (دولت هاشمی)، دولت اصلاحات
(دولت خاتمی) و دولت اصول گرای عدالت محور (دولت احمدی نژاد)، به چه
شکل قابل ترسیم است؟ یافته های تحلیل گفتمان حاکی از آن است که دال
ذیل گفتمان کلان انقلاب اسلامی، در قالب نشانه ،« عدالت اجتماعی » شناور
مسدود شده اشت و مفصل بندی آن در قالب « تامین اجتماعی » مرکزی
نشانه هایی اصلی چون، برخورداری آحاد جامعه از حمایت های بیمه ای و
امدادی (البته با رویکرد حداقلی به مقوله تامین اجتماعی در گفتمان دفاع مقدس
و در نظر گرفتن ساختار نظام جامع تامین اجتماعی در گفتمان اصلاح طلبی)،
برخورداری از حمایت های اجتماعی و بیمه ای (در قالب تدوین چهارچوب نظام
تامین اجتماعی) در گفتمان سازندگی و برخورداری از حمایت های بیمه ای و
توانبخشی(در قالب رویکرد چند بعدی به مقوله تامین اجتماعی) در گفتمان
اصول گرای عدالت محور شکل گرفته که مبین خط سیر متفاوت دولت های پس
از انقلاب در تحقق عدالت اجتماعی برآمده از تامین اجتماعی در کشور
می باشد.
خلاصه ماشینی:
"مطالعه و بررسی متن لایحۀ برنامۀ پنجم توسعه گویای آن است که مواد ذیـل بـا موضوع تأمین اجتماعی در این برنامه تدوین شده است : جدول ٣: مقولۀ تأمین اجتماعی در لایحۀ برنامۀ پنجم توسعه ردیف ماده موضوعات مورد توجه برنامه 3 23 افزایش سلامت روحی و جسمی دانش آموزان و دانشجویان 4 36 حفظ یک پارچگی در سیاست گذاری و برنامه ریزی بخش سلامت 5 ٣٦ (بند ب) اجرای سامانۀ خدمات جامع و همگانی سلامت 6 38 ایجاد و حفظ یک پارچگی در تأمین ، توسعه و تخصیص عادلانۀ منابع سلامت 7 ٣٨ (بند الف ) حمایت مالی از بخش غیردولتـی بـرای ایجـاد شـهرکهـای دانـش و سلامت 8 ٣٨ (بند ب) اعلام فهرست مواد و فراوردههای غذایی سالم و ایمن و سـبد غـذایی مطلوب 9 39 حفظ یک پارچگی در مدیریت دانش و اطلاعات حوزة سلامت 10 ٣٩ (بند الف ) استقرار سامانۀ پروندة الکترونیکی سلامت ایرانیان 12 ٣٩ (بند ب) ساماندهی خدمات بیمۀ سـلامت بـه صـورت یـک پارچـه و مبتنـی بـر فناوری اطلاعات و تعامل با سامانۀ پروندة الکترونیک سلامت ایرانیان 13 40 پرداخت فوقالعادة خاص به پزشکان فعال در مناطق کم ترتوسعه یافته 14 41 مقابله با بیماریها و عوامل خطرساز سلامتی 15 ٤١ (بند الف ) ارائۀ فهرستی از کالاهای مباح ولی آسیب رسان به سلامت و داروهـای با احتمال سوءمصرف از سـوی وزارت بهداشـت ، درمـان و آمـوزش پزشکی 15 ٤١ (بند ب) درمان فوری و بدون قید و شرط مصدومین حوادث و سوانح رانندگی 16 ٤١ (بند ج) ممنوعیت تبلیغ خدمات و کالاهای تهدیدکنندة سلامت 17 42 پوشش فراگیر و عادلانۀ خدمات سلامت 18 ٤٢ (بند ب) تعمیم عدالت در بهرهمندی از خدمات بهداشتی و درمانی یافته های به دست آمده از تحلیل گفتمان در حوزة تأمین اجتماعی به عنوان یکی از نشانه های اصلی مفصل بندیشده در برنامۀ پنجم توسعه حاکی از آن است که در دولت احمدینژاد دال شناور «عدالت اجتماعی»، ذیل گفتمان عدالت محـور، در قالـب نـشانۀ مرکزی «تأمین اجتماعی» مسدود شده است و در مفصل بندی این گفتمان، حـول نـشانۀ مرکزی مذکور، نظام معناییای متشکل از دالهای اصلی «امور اجتماعی»، «برخـورداری از تأمین اجتماعی در حوزة بیمه ای»، «برخورداری از تأمین اجتماعی در حوزة حمـایتی و توانبخشی» و «برخورداری از تأمین اجتماعی در حوزة امدادی» شکل گرفته است ."