چکیده:
در طب سنتی ایران، از گیاهان و روشهای درمانی متعددی برای درمان سنگهای کلیوی استفاده میشود، ولی هنوز هم تشکیل این سنگها و درمان آن، از مشکلات مهم جامعه پزشکی و بیماران است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر عصاره هیدروالکلی پوست میوه هندوانه (Citrullus vulgaris Schrad.) بر جلوگیری از کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در شرایط آزمایشگاهی (in vitro) میباشد. ابتدا عصاره هیدروالکلی پوست میوه هندوانه در غلظتهای 25/0، 5/0، 1، 2 و 4 میلیگرم بر میلیلیتر تهیه شد. نمونههای ادرار شبانه از 6 مرد بالغ که سابقه بیماری سنگ کلیوی نداشتند، جمعآوری و سانتریفیوژ شدند. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم با اضافه کردن اگزالات سدیم به نمونههای ادرار القا شد. پس از اضافه کردن اگزالات سدیم، تعداد کریستالها با استفاده از جذب نوری، توسط اسپکتروفوتومتر و اندازه کریستالها، توسط کالیبرهکردن عدسی چشمی میکروسکوپ نوری در نمونههای کنترل (بدون عصاره گیاهی) و نمونههای تجربی (در حضور غلظتهای مختلف عصاره گیاه) اندازهگیری شد. غلظتهای مختلف عصاره هیدروالکلی پوست میوه هندوانه موجب افزایش درصد کریستالهای کوچک 5-5/2 و 9-6 میکرومتری و کاهش کریستالهای بزرگ 21-17، 30-22 و 40-31 میکرومتری میشود. از طرف دیگر، عصاره هیدروالکلی پوست میوه هندوانه موجب افزایش کریستالهای کوچک مونو هیدرات اگزالات کلسیم و کاهش کریستالهای بزرگ مونو هیدرات اگزالات کلسیم شده است. همچنین، عصاره هیدروالکلی پوست هندوانه باعث افزایش جذبنوری و یا افزایش تعداد کریستالهای اگزالات کلسیم شده است. تحقیق حاضر نشان داد عصاره هیدروالکلی پوست میوه هندوانه با کاهش اندازه کریستال های اگزالات کلسیم، موجب سهولت دفع آنها توسط ادرار میشود.