چکیده:
بحران محیط زیست، امروزه یکی از گرفتاریهای مهم جهانی بهشمار میرود. مواجهه با این بحران بهمنزلۀ یک تلاش جمعی نیازمند ایجاد نگرشهای محیط زیستگرایانه در مردم است. آنچه در این زمینه درخور تأمل است شناسایی عوامل مؤثر بر محیطزیستگرایی افراد مختلف جامعه، بالاخص زنان است، زیرا بنا بر دو محور اصلی نظریۀ اکوفمنیسم، یعنی رابطۀ زنان با محیط زیست و نقش آنان در حل مشکلات اکولوژیکی، زنان در توجه به محیط زیست جایگاه ممتاز و ویژهای دارند و از طرف دیگر به علت اینکه زنان با محیط زیست بیشتر عجیناند، میتوانند از طریق انتقال دانش و علاقۀ زیستمحیطی به کودکان در حفظ محیط زیست فعال باشند. ازاینرو، مطالعۀ عوامل تأثیرگذار بر محیطزیستگرایی زنان میتواند راهگشای بسترسازی برای ایجاد این عوامل و جلب مشارکت زنان در حفاظت از محیط زیست باشد. تحقیق حاضر درصدد شناسایی و مطالعۀ عوامل مؤثر بر محیطزیستگرایی زنان ایرانی است. بدین منظور، با توجه به تحقیقات انجامشده در این خصوص و با پشتوانۀ نظری اکوفمنیسم و با تحلیل ثانویه دادههای موج پنجم پیمایش «دادههای ارزشهای جهانی»در کشور ایران با حجم نمونۀ 2 هزار و 667 نفر، که با روش نمونهگیری احتمالی چندمرحلهای صورت پذیرفته است، به کنکاش در این عوامل میپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد متغیرهای مشارکت اجتماعی، دینداری، دانش زیستمحیطی، سن، و تحصیلات با محیطزیستگرایی زنان ارتباط معناداری دارند، ولی طبقۀ اقتصادی زنان تأثیری بر محیطزیستگرایی آنان ندارد. همچنین، یافتههای تحقیق نشان میدهد که سه متغیر دانش زیستمحیطی، دینداری، و مشارکت توانستهاند 82درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند و توضیح دهند.
خلاصه ماشینی:
"آنچه در این زمینه درخور تأمـل اسـت شناسایی عوامل مؤثر بر محیط زیست گرایی افراد مختلف جامعه ، بالاخص زنان است ، زیرا بنـا بـر دو محـور اصـلی نظریۀ اکوفمنیسم ، یعنی رابطۀ زنان با محیط زیست و نقش آنان در حل مشکلات اکولـوژیکی، زنـان در توجـه بـه محیط زیست جایگاه ممتاز و ویژه ای دارند و از طرف دیگر به علت اینکه زنان با محیط زیست بیشـتر عجـین انـد، میتوانند از طریق انتقال دانش و علاقۀ زیست محیطی به کودکان در حفظ محیط زیسـت فعـال باشـند.
واکاوی نظری تحقیق اکوفمنیسم : مطالعات اخیر دربارة محیط زیست نشان داده اسـت میـزان محـیط زیسـت گرایـی، موضوعی وابسته به جنسیت است [١،ص ٢] و تفاوت های جنسیتی در جهان بینی زیست محیطی به صورت پایدار موجودند و زنان نگرش های دلسوزانه تری از مردان به محیط زیست دارند [١٨؛ ٢٦؛ ٣٣؛ ٣٤].
٠١٣ ** رابطه در سطح ٩٩% معنادار است (دو دامنه ) جدول ٤ آزمون تفاوت میانگین محیط زیست گرایـی زنـان را بـرحسـب مقـولات تحصـیلات (بیسواد، ابتدایی، سیکل ، دیپلم ، و تحصیلات عالی) و طبقه (بالا، متوسط بالا، متوسط پایین ، و پایین ) زنان نمونه نشان میدهد.
امـا آنچه لازم است بیان شود این اسـت کـه بـه رغـم آنکـه همبسـتگی معنـاداری میـان مشـارکت اجتماعی و محیط زیست گرایی وجود دارد، سطح رابطه به میزانی نیسـت کـه بتـوان دربـارة آن قضاوت همبستگی قوی داشت ؛ بنابراین به نظر میرسد که عوامل دیگری در ایجاد نگرش مثبت به محیط زیست مشارکت دارند."