چکیده:
چکیده چنانچه متقاضی استفاده از آثار ادبی و هنری علیرغم تلاشهای معقول نتواند نام و نشانی از صاحب اثر برای کسب اجازه از او بیابد، مشکل آثار مجهولالمالک رخ مینماید. هرچند این مشکل از ابتدای وضع قوانین حمایت از آثار ادبی و هنری وجود داشته، اما امروزه به دلایل مختلف، از جمله ظهور فناوریهای نوین و تغییر ترجیحات مصرفکننده به استفاده از آثار دیجیتالی به جای آثار مکتوب، این مشکل رنگ جدیتری به خود گرفته است. تاکنون راهحلهای حقوقی متعددی برای حل مشکل بهرهبرداری از آثار مجهولالمالک ارائه شده است. در یک تقسیمبندی کلی میتوان این راهحلها را به دو دسته راهحلهای پیشینی با هدف پیشگیری از بروز مشکل و راهحلهای پسینی با هدف درمان و رفع مشکل بروز یافته تقسیمبندی کرد. با وجود تعدد راهحلهای ارائه شده، تلاشها برای یافتن یک راهحل جدید ویا کاستن از ایرادات راهحلهای موجود ادامه دارد. با وجود اینکه ارائه یک راهحل کاملا جدید و ابتکاری مطلوب است، اما در این مقاله سعی شده است پس از بررسی راهحلهای موجود و آسیبشناسی هریک از آنان، در نهایت راهحل میانهای از تلفیق مزایای تأیید شده هریک از این راهحلها ارائه شود. * نویسنده مسؤول مقاله: E-mail: Tayebehsaheb@gmail.com
خلاصه ماشینی:
"شروط مصونیت راهحل دیگر این است که به یک سازمان خصوصی که نماینـده صـاحبان آثـار اسـت و می تواند سازمان گردآورنده نیز باشد اجازه داده شود که به نمایندگی از صاحبان آثـار مجهولالمالک، اشخاصی را که بعد از انجام تلاشهـای معقـول و متعـارف بـرای یـافتن صاحب اثر قادر به شناسایی و برقراری تماس با وی نشدهاند، از طرح هر گونه دعوایی در آینده مصون و معاف کند.
نمایندگی مقام عمومی اداری - مجوزهای جمعی اجباری راهکار دیگر برای مدیریت اجرای حق مالک این است کـه بـه اسـتفادهکننـده اجـازه داده شود در صورتی که علیرغم جستجوهای متعارف، موفق به شناسایی هویت ویا نشانی صاحب اثر نشود بتواند با مراجعه به یک مقام عمومی اداری، درخواست صدور مجـوز اجباری برای استفاده از یک اثر خاص را مطرح کند.
مخالفت با تعهدات بین المللی طبق این نظر، به موجب ماده ١-٧ کنوانسیون برن در حمایت از آثار ادبـی و هنـری کـه عینا در موافقتنامه جنبه های تجاری حقوق مالکیـت فکـری (تـریپس ) تأییـد شـده اسـت ، کشورهای عضو مکلف هستند آثار ادبی و هنری را به مدت طول حیات پدیدآورنـده بـه علاوه پنجاه سال پس از مرگ وی مورد حمایت قرار دهند؛ حال آنکه با پذیرش نظریـه اعراض، مدت زمان حمایت کوتاهتر می شود و این به معنـای نقـض تعهـدات بـین المللـی است [١١، ص ٩٨٧]."