چکیده:
امنیت یکی از از اساسی ترین عناصر استمرار حاکمیت است. در طول زمان حیات هر حکومت، پدیده هایی به صورت سازمان یافته، گاه در سطحی محدود و گاه در سطحی گسترده حاکمیت دولت ها را در فضای جغرافیایی به چالش می کشند؛ این پدیده ها متفاوت از چالشگران سنتی که از آن ها با عنوان های ناحیه گرایی و یا واگرایی یاد می شد و عمدتا حواشی کشور را شامل میشدند، در هر جای قلمرو دولت به اشکال عمودی یا افقی قابل تشخیص هستند که از آن بعنوان "حفرههای دولت" یاد می شود. سرزمین ایران گرچه در طول تاریخ از واگراییهای منطقهای رنج میبرده اما همواره با مسائل و پدیدههای جزیی در داخل کشور نیز روبرو بوده که به لحاظ محدود بودن آن پدیدهها دولت قادر به حذف آن ها بوده است. اما در سال های اخیر تعداد وقوع پدیده های سازمان یافته یا همان حفرههای دولت به شدت رو به افزایش است و بیش از مسائل واگرایی هایی منقطه ای نگرانی دولت را به همراه دارد. این پژوهش در پی آن است ضمن شناسایی انواع حفرههای دولت، متغیرهای قابل تعریف حفره های دولت در ایران یعنی آن دسته از پدیده های اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی که حاکمیت را دچار چالش می کنند با روش های کمی و تحلیل محتوی مورد شناسایی قرار داده و سنجش کند که حفره های دولت در کشور از چه عمق و وسعتی برخوردار بوده و پراکندگی این حفره ها در سطح استان ها چگونه است.
خلاصه ماشینی:
همانگونه که در این نقشه نشان داده شده است عمیق ترین حفره در بین استان های کشور در استان تهران بوده و با فاصله ای کم استان های خراسان (بزرگ ) و فارس قرار دارند؛ حد متوسط مربوط به استان های همدان ،اصفهان و خوزستان است ؛ در مجموع ٢٢ استان پائین تر از حد متوسط می باشند، اما نکته جالب توجه در ایـن زمینـه حـضور ١٥ استان در پائین ترین سطح تعداد اعتیاد به مواد مخدر است (%٥٣/٦ ).
شکل شماره ٣- نقشه میانگین ١٠ ساله (١٣٨٤-١٣٧٥) نزاع های مسلحانه در کشور به تفکیک استان (حفره اجتماعی فرهنگی ) / تهیه و ترسیم : ناصر رضائی و همکاران استان فارس که در نزاع های غیر مسلحانه رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داده بود، در نزاع های مـسلحانه به رتبه اول آمده که هم به لحاظ وسعت (تعداد تکرار رتبه اول ) و هم از نظر عمـق (مجمـوع ده سـال ) در بـالاترین سطح قرار گرفته است .
شکل شماره ٦: نقشه میانگین ١٠ ساله (١٣٨٤-١٣٧٥)جعل و کلاهبرداری در کشور به تفکیک استان (حفره قتصادی ) / تهیه و ترسیم : ناصر رضائی و همکاران همانگونه که در نقشه مشاهده می شود عمیق ترین و وسیع ترین حفره در استان های تهران ، خراسان (بـزرگ ) و فارس دیده می شود؛ با فاصله ای کم استان های آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، گیلان ، همدان ، اصفهان ، خوزستان و مرکزی قرار دارند و حد متوسط مربوط به استان های کرمان ، یزد، مازندران ، اردبیـل ، کردسـتان ، و چهـار محـال و بختیاری است .