چکیده:
منظور از پسایندسازی در این مقاله ، فرایندی است کـه طـی آن سـازهای در جملـه کـه جایگاه ی ب نشان آن پیش از فعل اسـت ، در جایگـاه پـس از فعـل قـرار مـی گیـرد. در ایـن پژوهش ، با انتخاب چارچوب نظری نحو نقش گرا، به بررسی این فرایند پرداخته ایم و سعی کردهایم نشان دهیم چه عوامل نقشی احتمال پسایندشدگی را بالا می برنـد. عوامـل نقـشی مورد بررسی عبارتند از: وزن دستوری ، معرفگی ، جانداری و ساخت اطلاعی . برای داشـتن دادههای طبیی ع، پیکرهای گفتاری از مصاحبه ها و میزگردهای زنده تلویزیونی ، مکالمات رو در رو و گزارش های زنده ورزشی گردآورده ایم و جمـلات پـسایندشده در ایـن پیکـره را مبنای تحلیل خود قرار داده ایم . نتایج این پژوهش نشان ی م دهد که عوامل فوق به اسـتثنای عامل جانداری ، در پسایندسازی جمـلات فارسـی مؤثرنـد؛ یعنـی هرچـه سـازه مـوردنظر معرفه تر و سنگین تر باشد احتمال پسایندشدن آن بیشتر است ، و در مورد سـاخت اطلاعـی نزی با اینکه مفعولهای مستقیم پسایندشده بیشتر دارای اطلاع مفروض هـستند، ایـن یـک - دستی در مورد مفعولهای غیرمستقیم و حرف اضافه ای دیده نمی شود.
خلاصه ماشینی:
"در این بررسی سعی بر این است تا مشخص شود که معرفگی چه تأثیری بر پسایندسازی دارد، با این فرض که سازه های معرفه بیشتر از سازههای نکره پسایند می شوند.
نتایج این بررسی در جدول (٧) آمده است : جدول ٧: بسامد وقوع پسایندسازی در سازه های معرفه و نکره نوع سازه معرفگی جایگاه تعداد درصد مفعول مستقیم معرفه پسایندشده ٣٥ 8.
در تحلیلی دیگر این بار کل سازه مورد نظر از هر نوع (مـثلا مفعـول مـستقیم ) را بـه لحاظ وضعیت جایگاهی یعنی پسایندشده یا اصلی مشخص نمودیم ، سپس متغیـر معرفگـی را در هـر دسته بررسی نمودیم و میانگین گرفتیم تا بدین ترتیب بسامد وقوع معرفگی را در سازه های پـسایندشده و اصلی به دست بیاوریم .
جدول ٩: بسامد وقوع پسایندسازی در سازه های جان دار و بی جان سازه جانداری جایگاه تعداد درصد مفعول مستقیم جاندار پسایندشده ٩ 12.
33 27 از نتایج بررسی های فوق چنین برمی آید که فرضیه ما در خصوص تأثری جانداری در پسایندسازی در زبان فارسی تأیید نشد، چرا که هم در رابطه با بسامد وقوع پسایندسازی در سازه های جان دار و بی - جان و هم در رابطه با بسامد جانداری در سازه های پسایندشده و اصلی نظم خاصی مشاهده نکردیم و شاهد رفتاری متفاوت در نوع سازه مفعول مستقیم و مفعول غیرمستقیم بودیم .
با بررسی بسامد وقوع عامل جانداری در سازه های پسایندشده و اصلی و همچنین بسامد رخداد پسایندشدگی در سازه های جان دار وی جان مـشخص شـد کـه عامـل جـانداری در خـصوص پسایندشدن جملات چندان تأثیرگذار نیست و فرضیه پژوهش در این خصوص تأیید نشد."