چکیده:
مقاله حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، درصدد تبیین و توضیح یکی از حقایق قرآنی، یعنی تسبیح موجودات برآمده است تا با توجه به نظرات علامه طباطبائی، تا حدی پرده از این راز عالم امکان بگشاید. تشریح مبانی تسبیح موجودات با تکیه بر پایه ها و زیرساخت های آن در اندیشه عرفانی تفسیری علامه بخش قابل توجهی از این مقاله را به خود اختصاص داده و در آن، برخی مبانی مهم و اساسی همچون علم و نطق در همه موجودات تشریح گردیده و با دلایل نقلی، وجود این صفات در موجودات، به اثبات رسیده است. یافته ها و نتایج تحقیق حاکی از آن است که از نظر علامه طباطبائی در تفسیر المیزان، همه موجودات متناسب با درجه وجودی شان، از علم و شعور و نطق برخوردارند و خداوند را به صورت حقیقی تسبیح می گویند و اینکه بیشتر انسان ها این علم و نطق را در موجودات درک نمی کنند دلیل بر نبود این دو ویژگی در آنها نیست.
Through descriptive-analytical approach، the present paper seeks to explain one of the Quranic facts، that is، all creatures’ praise to God; so that، with regard to Allamah Tabatabaii's thoughts، it sheds light on this mystery of the world of possibility. Relying on the bases and foundations of Allamah Tabatabaii's mystical and interpretive thoughts، a large part of this paper is allocated to explaining the principles of the creatures’ praise to God. Also are investigated some basic principles like knowledge and speech in all creatures، and then، based on rational and traditional evidence، the existence of these qualities in all creatures is proved. The research results show that in the view of Allamah Tabatabaii in Al-Mizan commentary، all creatures enjoy knowledge، sense and speech in proportion to their existential value and they truly praise God .Based on the research findings، the fact that man is not able to understand the other creatures’ knowledge and speech does not mean that they are devoid of these two qualities.
خلاصه ماشینی:
يافته ها و نتايج تحقيق حاكى از آن است كه از نظر علّامه طباطبائى در تفسير الميزان، همه موجودات متناسب با درجه وجودى شان، از علم و شعور و نطق برخوردارند و خداوند را به صورت حقيقى تسبيح مى گويند و اينكه بيشتر انسان ها اين علم و نطق را در موجودات درك نمى كنند دليل بر نبود اين دو ويژگى در آنها نيست.
سريان نطق و تكلّم در تمام موجودات هرگاه از تسبيح گفتن سخن به ميان مى آيد ممكن است اولين سؤالى كه به ذهن متبادر مى گردد اين باشد كه آيا تسبيح ديگر موجودات نظير تسبيح گفتن انسان است كه با ايجاد صوت و قرع هوا به مخارج صوتى انجام مى گيرد يا به گونه ديگرى است؟ آيا صداهايى كه حيوانات از دهان خود خارج مى كنند نيز نطق محسوب مى شود؟ مقصود از نطق جمادات و نباتات كه حتى صدايى از آنها خارج نمى شود چيست؟ به طوركلى، در جواب به اين سؤالات، دو ديدگاه وجود دارد: بنا بر ديدگاه اول، تنها انسان است كه به نحو حقيقى داراى نطق و تكلم است و صداى ديگر موجودات نظير حيوانات، نطق محسوب نمى شود و اينكه در آيات قرآن به نطق اعضا و جوارح انسان يا نطق زمين و مانند آن اشاره شده است، همه دلالت مجازى دارد و به معناى حقيقى نيست.