چکیده:
این پژوهش به بررسی و مطالعه نشانداری مختصه ای محل تولید همخوان های زبان فارسی می پردازد. از آنجا که روابط ناهمگن در نظام آوائی تعیین کننده هستند، نظام نشانداری سلسله مراتب موجود در نظام آوایی زبان را مطالعه می کند. با بهره گیری از چهارچوب پیشنهادی رایس (2000)در تشخیص روابط نشانداری مختصه ای، این بررسی از میان معیارهای مختلف تعیین نشانداری با استفاده از معیار واجی «حذف» نشان می دهد که پس از چاکنائی ها، تیغه ای ها بی نشان ترین محل های تولید همخوان در زبان فارسی هستند. بدنه ای ها و لبی ها نیز محل های تولید نشانداراند. بنابراین، نشانداری مطلق نیست و می توان آن را بر پیوستار نشانداری نشان داد. همچنین نشان داده می شود که از یک طرف، بر خلاف نظر عده ای از واج شناسان، زبان طبیعی بشر دارای نظامی ثابت و از پیش تعیین شده از روابط نشانداری نیست بلکه هر زبان روابط نشانداری را به طور ویژه انتخاب می کند.
خلاصه ماشینی:
"جدول 4: حذف همخوانهای چاکنائی فارسی گفتار فارسی معیار فارسی گفتاری فارسی معیار واج [ǰa:l] جعل /ǰaɁl/ [su] سوء /suɁ/ Ɂ [ta:til] تعطیل /taɁtil/ [defȃ] دفاع /defȃɁ/ [Gat] قطع /GatɁ/ [ta:b] طبع /tabɁ/ [šoru] شروع /šoruɁ/ [da:vȃ] دعوا /daɁvȃ/ [za:f] ضعف /zaɁf/ [ba:d] بعد /baɁd/ [na:š] نعش /naɁš/ [ya:s] یأس /yaɁs/ ( [vos] وسع /vosɁ/ [naf] نفع /nafɁ/ Ɂ [vaz] وضع /vazɁ/ [now] نوع /nowɁ/ [far] فرع /farɁ/ [saǰ] سجع /saǰɁ/ [me:r] مهر /mehr/ [še:r] شعر /šeɁr/ [fe:l] فعل /feɁl/ [ze:l] ضلع /zelɁ/ [sa:m] سمع /samɁ/ [ǰa:m] جمع /ǰamɁ/ [ma:n] منع /manɁ/ [sa:m] سهم /sahm/ [Ɂeǰrȃ] اجراء /ɁeǰrȃɁ/ [ša:n] شأن /šaɁn/ [Ɂerǰȃ] ارجاع /ɁerǰȃɁ/ [Ɂenšȃ] إنشاء /ɁenšȃɁ/ [beyune] بیعانه /beyɁȃne/ [mȃmele] معامله /moɁȃmele/ [ma:reke] معرکه /maɁreke/ [ma:lum] معلوم /maɁlum/ [vȃys(t)ȃd] وا ایستاد /vȃɁistȃd/ [na:nȃ] نعناع /naɁnȃɁ/ [raftan] رفتهاند /rafte-Ɂand/ [raftam] رفتهام /rafte-Ɂam/ [χunas] خانه است /χȃne-Ɂast/ [Ɂinǰȃ-s] اینجا است /Ɂinǰȃ-Ɂast/ [šoǰȃ] شجاع /šoǰȃɁ/ [vȃmistam] وا میایستم /vȃ-mi-Ɂistam/ [yȃllȃh] یا ألله /yȃɁallȃh/ [Ɂišȃllȃ(h)] انشاءالله /ɁenšȃɁallȃh/ [pȃyinoftȃd] پایین افتاد /pȃyin- Ɂoftȃd/ [baččas] بچه است /bačče-Ɂast/ [ro:b] ربع /robɁ/ [Ɂa:fi] افعی /ɁafɁi/ [fa:t] فتح /fath/ [ka;f] کهف /kahf/ h [ma:d] مدح /madh/ [re:b] ربح /rebh/ [ta:r] طرح /tarh/ [feG] فقه /feqh/ [ra:n] رهن /rahn/ [me:r] مهر /mehr/ [ma:v] محو /mahv/ [ša:ri] شهری /šahri/ [ma:z] محض /mahz/ [ba:s] بحث /bahs/ [ma:s] مسح /mash/ [fo:š] فحش /fohš/ [Ɂeftetȃ] افتتاح /Ɂeftetȃh/ [čel] چهل /čehl/ [das(t)gȃ] دستگاه /dastgȃh/ [tasbi] تسبیح /tasbih/ [so:b] صبح /sobh/ [siyȃ] سیاه /siyȃh/ [gonȃ] گناه /gonȃh/ [šuar] شوهر /šuhar/ [χȃr] خواهر /χȃhar/ [masab] مذهب /mazhab/ [mammad] محمد /mohammad/ [ȃčr] چهار /ȃčhȃr/ [ȃšbdol(Ɂ)azim] شاهعبدالعظیم /ȃšhɁabdolɁazim/ ( [čȃr čub] چهارچوب /ȃčhȃr čub/ [čȃr šune] چهارشونه /ȃčhȃr šune/ h [lȃf] لحاف /lahȃf/ [bune] بهونه /bahune/ [midi] میدهی /mi-dahi/ [miχȃm] میخواهم /mi-χȃham/ [šabȃ] شبها /šabhȃ/ [nigȃ] نگاه /negȃh/ [pi] پیه /pih/ [ku] کوه /kuh/ [mifa:mam] میفهمم /mi-fahmam/ [Ga:r] قهر /Gahr/ [mardȃ] مردها /mard-hȃ/ [manam] من هم /man-ham/ [pira:n] پیراهن /pirȃhan/ [ruzȃ] روزها /ruzhȃ/ [miǰǰam] میجهم /mi-ǰeham/ [ǰȃz] جهاز /ǰȃhȃz/ [mȃram] مرا هم /mȃrȃ-ham/ [fardȃm] فردا هم /fardȃ-ham/ [χunȃ] خانه ها /χȃne-hȃ/ [χunam] خانه هم /χȃne-ham/ [miχȃy] میخواهی /miχȃhi/ [miχȃym] میخواهیم /miχȃhim/ واج همزه /Ɂ/ در موضع پایانی و میانی و بعد از واکه که گاهی با کشش واکه قبل از همزه همراه است مانند /taɁtil/ ← /ta:til/ (جهانگیری1388)و معمولا در پایان واژه پس از مصوت /ȃ/ حذف میشود."