چکیده:
مقامات، داستانهایی است با نثر مصنوع آمیخته با شعر کـه غالبـا در طـی آن قهرمـان در داستاناز راه تکدی و حیله گری امور خود را پیش می برد. این نوع ادبیاشتراکهـایی بـا نـوع داستانی پیکارسک اسپانیایی دارد که در آن ماجراهای شخصیت واحدی بیان مـی شـود کـه دوران مختلـف زنـدگانی خـود را از راه چاپلوسـی و گـدایی مـی گذرانـد. ایـن ماجراهـادر فصل های مختلف اتفاق می افتد که به صورت زنجیروار به هم متصل هستند. بررسی تطبیقی مقامات حریری در عربی ،مقامات حمیدی در فارسی ، با نمونـة پیکارسـک اسـپانیا (زنـدگی لاثـــاریو؛ عـــصاکش تورمـــسی )،شـــباهت هـــا و تفـــاوتهـــای ســـاختاری، محتـــوایی و شخصیت پردازی این آثار را نشان می دهد. در این پژوهش از روش نمونـه گیـری درتحلیـل متن های پیکارسک و مقامات استفاده شده است ؛ از جمله شـباهت هـای سـاختاری مقامـات فارسی و عربی با پیکارسک اسپانیایی تبویب و اپیزودیک بودن آنهاست . این دو نـوع ادبـی درونمایه های مشترکی را چون :حیله گری،گـدایی و کدیـه ،فقر، دزدی قهرمـان اصـلی و...
دارند که فرضیة مشابهت میان پیکارسک و مقامات را تقویت می کند
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی مقامات فارسی وعربی (مقامات حمیدی و حریری ) با نوع ∗ ادبی پیکارسک دراسپانیا(لاثاریو عصاکش تورمسی ) (علمی - پژوهشی ) دکتر نجمه شبیری استادیار دانشگاه علامه طباطبایی زهراسلطانی دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی مریم رحیمیان دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی چکیده مقامات، داستانهایی است با نثر مصنوع آمیخته با شعر کـه غالبـا در طـی آن قهرمـان در داستاناز راه تکدی و حیله گری امور خود را پیش می برد.
حریـری در مقامات خود تنها هدف داستانی نداشته ، بلکه آن را به شیوة داستانی بـرای اهـداف دیگـری نوشته است که خود در مقدمة کتاب خویشچنین بدان اشاره می کند:«پنجاه مقامه ،مشتمل بـر گفتارهای استوار،سخن های هزلگونـه ،واژگان درخـشان و لطیفـه هـای پرنغز،کنایـاتو امثـال عرب و پندهای گریه آور و شوخی های سرگرمکننده بر آن نشاندم و همه را بر زبان ابوزیـد سروجی جاری کردم و روایت آن را به حارث بن همام نسبت دادم » (حریری، ١٣٦٥: ٩).
عصاکش تورمسی از این قبیل داستانهاست که نویسندة آن از دیدگاه رئالیستی بـه بیـان وضعیت حاکم بر جامعة خود می پـردازد؛ جامعـه ای کـه بـه خـاطر فـساد دسـتگاه سیاسـی و اجتماعی ، گرفتار فقر و بدبختی شده است و برای گذران زندگی خود به انواع حیله گـری و دغل بازی می پردازد.
این شرایط نابسامان در مقامات حریری انعکاس یافته اسـت و سـبب شده که حریری با بیان طنزآمیز و انتقادی، قهرمانی را به تصویر بکـشد کـه از راه گـدایی و حیله گری روزگار بگذراند که می گوید:«حریری کاستی هـا و نقـائض جامعـة خـویش را از زبان ابوزید با مسخرگی و هتک حرمت و گاهی بـا تلخـی و مـرارت بـازگو مـی کنـد و بـه تصویر می کشد.