چکیده:
جهاد یکی از آموزههای اسلامی است که انجام دادن آن مبتنی بر شروطی است که قرآن و روایات تعیین میکنند. وهابیت فهم ویژهای از جهاد دارد که براساس آن، جنگ با مسلمانان غیروهابی و ریختن خون آنان مباح است. آنها بر اساس همین فهم، بارها اقدام به قتلعام مسلمانان، اعم از شیعه و سنی، کردهاند و هماکنون نیز در کشورهای گوناگون اسلامی درحال جنگ و توطئه ضد مسلمانان هستند. این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که این برداشت از جهاد با قرآن سازگار است یا خیر؟مهمترین نتیجة پژوهش پیش رو این است که جهاد دلخواه وهابیت با سنجة قرآنی ارزیابی شده و میزان تطابق آن با آموزههای قرآنی روشن گردد.روش گردآوری اطلاعات در این نوشتار، اسنادی ـ کتابخانهای و روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است.
خلاصه ماشینی:
"برای غیر خدا، خواه آن غیر، بت باشد خواه ولی خدا، و همچنین آن غیر، واسطة تقرب به خدا باشد یا خودش در اصل هدف عبادت باشد، درهرصورت، موجب کفر و شرک است؛ ازاینرو، این عبارت بارها در کتابهای ابنعبدالوهاب در بارة مسلمانان غیروهابی تکرار شده است: «فهذا کافر، یستتاب، فإن تاب و إلاقتل؛ این چنین فردی کافر است و باید توبه داده شود؛ اگر توبه کرد [که مطلوب است] والا کشته میشود» (ابنعبدالوهاب، بیتا: 67).
استنباط این حکم که به گواه آیات قرآن، مشرکان و کفاری که سلف صالح با آنها میجنگید، توحید ربوبی داشتند، «اما توحید عبادی نداشتند؛ یعنی بهگونهای نبودند که فقط خدا را بخوانند، به او استغاثه کنند، برای غیر او قربانی و نذر نکنند، حتی برای ملکمقرب و نبیمرسل» (ابنعبدالوهاب، بیتا: 109 و 110).
همانطور که وهابیت برای ادعای خود به آیهای استدلال میکند، مخالفان آنها نیز به آیاتی استدلال میکنند که عقاید آنها را اثبات میکنند، مانند اینکه در بعضی آیات گفته شده فقط از خدا یاری بخواهید، مانند سورة حمد: «وإیاک نستعین» و در آیة دیگر آمده است: «و استعینوا بالصبر و الصلاة و إنها لکبیرة إلا علی الخاشعین» (بقره: 45).
این راه گریز نیز سودی برای آنها ندارد؛ زیرا اشکال نخست آن، دست برداشتن از ادعای اول وهابیت ـ توحیدعبادی ـ و توضیحاتی است که دراینباره مطرح کردهاند؛ دوم اینکه، این توجیه یک ادعاست که نیار به دلیل دارد؛ یعنی وهابیت باید بتواند اثبات کند«نفس توحید ربوبی داشتن جرم است، مجازات آن مرگ است و وهابی حق اجرای این حکم را دارد و اجرای حکم، هم معمولا جنگ را ایجاب میکند."