چکیده:
جنــگ تحمیلــی پــس از پیــروزی انقــلاب اســلامی میــدانی بــرای آزمــونی بــزرگ بــود. هــر کس به هـر طریـق کـه مـی توانـست بـه پاسـداری از وطـن پرداخـت . ایـن جریـان تـا امـروز بـاقی اســت و بــرای حفــظ ارزشهــای دفــاع مقــدس ضــروری مــی نمایــد. موضــوع مقالــة حاضــر بررســی زبــان هنــری و بلاغــی غــزلهــای دفــاع مقــدس چهــار شــاعر گیلانــی - بهمــن صــالحی ، جمــشید عباســی ، اســماعیل محمــدپور و پونــه نیکــوی- مــی باشــد. در ایــن پــژوهش پــس از جمــع آوری اطلاعــات لازم بــه مطالعــة اشــعار شــاعران مــذکور از منظــر بلاغــت پرداختــه شــد و نتایج به صورت نمودار تدوین و آمادة تفسیر گردید. شــاعران تحقیــق غالبــا غــزل را بــرای بیــان عقایــد و احــساسات خــود برگزیــدهانــد. صــالحی در ترکیــب ســازی، تــشبیه و اســتعاره آفرینــی تبحــر دارد؛ امــا زبــان نــسبتا کهنــة آثــارش بــا ذوق مخاطــب ســازگار نیــست . عباســی زبــانی نزدیــک بــه شــعر امــروز دارد و از تــشبیه و اســتعاره بیـشتر اسـتفاده مـی کنـد. غــزلهـای محمـدپور، زبـانی ســلیس دارد و ماننـد صـالحی بـه تــشبیه و اســتعاره راغــب تــر اســت تــا کنایــه . نیکــوی، شــاعری اســت عــاطفی کــه بــا لحــن زنانــه و بــه کـارگیری ابزارهـای بیـانی ، در بیـان دغدغـه هـای زنـان، در زمینـة شـعر پایـداری موفـق اسـت . شـاعران از طبیعت به عنوان مهم ترین خوشة تصویری در غزلهای پایداری استفاده کرده اند.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش برآنیم تا به سؤالات زیر پاسخ دهیم : ١- کارکرد زبان در ادبیات مقاومت در آینة شعر شاعران تحقیق چگونه است ؟ ٢- زبـان هنـری و بلاغـی و صـنایع ادبـی بـر غـزل هـای پایـداری شـاعران چـه تـأثیری داشته است ؟ ٣- ارتبــاط لحــن و زبــان ادبــی بــا دورة شــاعران (جنــگ و بعــد از آن) بــه چــه صورت است ؟ ٢- بحث ٢-١- ادبیات مقاومت و ویژگی های محتوایی و زبانی آن ٢-١-١- ادبیــات مقاومــت : شــعر در ادبیــات فارســی اهمیــت خاصــی دارد.
٢-٢-کاربرد غزل در شعرهای پایداری صالحی ، عباسی محمدپور و نیکوی ٢-٢-١-غــزل پایــداری در گــیلان: غــزل بـرای مانــدگاری مـدیون شــاعران بزرگــی اســت کــه شــاهکارهای خــود را در ایــن قالــب ســرودهانــد.
ترکیبــی از نقــش هــای ترغیبــی ، عــاطفی و یــا ارجــاعی در شعرمقاومت رخ می نماید: ز رزمتان شده دشمن ز خاک میهن دور/ درود ما به شما ای سپاهیان غیور هزار تهنیت ای عاشقان راه حسین (ع )/ که تنگ عرصه به دشمن نمودهاید چو گور خدای من تو نگهدار کشور ما را/ به حق مکرمت خویش تا زمان ظهور (صالحی ، ١٣٨٧: ٧٥- ٧٣) جهــت گیــری پیــام در دو بیــت اول غــزل «نمــاز شــکرگزاریم » از صــالحی بــه ســوی مخاطــب اســت (کــارکرد ترغیبــی ).
قناری لاله ،آویشن ، سحر، سجاده، نی ، گنجشک شبی باید ببندم کوله بار پرپر خود را قلم تنها رسول آیه های آسمان خیزاست و با خود می برم این آخرین پیغمبرخود را (عباسی ،١٣٨٧: ٤٥-٤٤) در بیــت اول غــزل قلــم ، جهــت گیــری پیــام در مــصرع اول بــه ســوی گوینــده و در مـصرع دوم بـه سـوی مخاطـب خیـالی (اشـک)اسـت کـه کـارکرد ترغیبـی زبـان را نـشان مـی دهـد.