چکیده:
جایگاه نور و همزادهای آن ، سایه و تاریکی ، در طول تاریخ تئاتر، از یونان باستان تا عصر حاضر، همواره دارای تغییرات گوناگونی بوده است . در ابتدا، نزدیک به ده قرن ، نور کارکرد ســاده ی «روشن ســازی صحنه » و «رویت پذیر کردن » اشخاص ، اسباب و دکور نمایش را داشته است که با ظهور آپیا و ارائه ی آثاری همچون صحنه پردازی و درام واگنری (١٨٩٥) و کار هنر پویا (١٩٢١) این کارکرد دچار تحول اساســی شــد و «همزادهای نور» (سایه و تاریکی ) نیز به جمع عناصر تئاتری افزوده شــدند. در عصر حاضر، نبود نور، همچون خود نور، دارای کارپرداخت اســت و این پدیده حاصل ســبک های گوناگون اجرایی در تئاتر و رویکردهای مختلف گروه های اجرایی است . سبک های اجرایی رئالیسم ، سمبولیسم و اکسپرسیونیسم از مهم ترین سبک های اجرایی در تئاتر شــناخته شده اند که هریک ، نگاه ویژه ای به نور، سایه و تاریکی در صحنه پردازی می کنند و کارپرداخت ویژه ای را برای هریک از عناصر مذکور تعریف و تبیین کرده اند. در این مقاله کوشیده ایم ضمن مروری کوتاه بر بن اندیشه های سبک های مورد اشاره با استفاده از روش های توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی و با اتکا به منابع کتابخانه ای ، جایگاه ها و کارپرداخت های ویژه ی نور، سایه و تاریکی را در هریک از این سبک ها بررسی کنیم و از این رهگذر، گروه های اجرایی تئاتری را بیش از پیش با این مقوله ها آشنا سازیم .
خلاصه ماشینی:
مقایسه ی تطبیقی کارپرداخت های نور، سایه و تاریکی در مهم ترین سبک های اجرایی تئاتر (رئالیسم ،سمبولیسم ،اکسپرسیونیسم ) جلیل خلیل آذر Jalil Khalilazar اسماعیل شفیعی Esmaeel Shafei (رجوع شود به تصویر صفحه) جلیل خلیل آذر • دانشجوی دکترای پژوهش هنر، دانشکده ی هنر ادیان ، دانشگاه هنر اصفهان (رجوع شود به تصویر صفحه) دکتر اسماعیل شفیعی • استادیار دانشکده ی سینما ـ تئاتر، دانشگاه هنر، تهران 8 چکیده ١ جایگاه نور و همزادهای آن ، سایه و تاریکی ، در طول تاریخ تئاتر، از یونان باستان تا عصر حاضر، همواره دارای تغییرات گوناگونی بوده است .
در ابتدا، نزدیک به ده قرن ، نور کارکرد ســاده ی «روشن ســازی صحنه » و «رؤیت پذیر کردن » اشخاص ، اسباب و دکور نمایش را داشته است که با ظهور آپیا و ارائه ی آثاری همچون صحنه پردازی و درام واگنری (١٨٩٥) و کار هنر پویا (١٩٢١) این کارکرد دچار تحول اساســی شــد و «همزادهای نور» (سایه و تاریکی ) نیز به جمع عناصر تئاتری افزوده شــدند.
سبک های اجرایی رئالیسم ، سمبولیسم و اکسپرسیونیسم از مهم ترین سبک های اجرایی در تئاتر شــناخته شده اند که هریک ، نگاه ویژه ای به نور، سایه و تاریکی در صحنه پردازی می کنند و کارپرداخت ویژه ای را برای هریک از عناصر مذکور تعریف و تبیین کرده اند.
9 فصلنامه تخصصیهنرهای مایشی دوره ی جدید،شماره ی هشتم ،پاییز١٣٩٢ مقدمه جایگاه نور و همزادهای آن ، سایه و تاریکی ، در طول تاریخ تئاتر، از یونان باستان تا عصر حاضر، تغییرهای گوناگونی را تجربه کرده و در این مســیر، برای این سه عنصر وظایف و کارکردهای متنوعی تعریف شــده است .