چکیده:
بخار برآمده از قسمتهای لطیف اخلاط موجود در بدن را روح بخاری میگویند. روح بخاری، لطیفترین جزء بدن جسمانی بهشمار میآید و نقش واسطهگری میان نفس مجرد و بدن مادی را به عهده دارد. ابنسینا در تبیین روح بخاری و مباحث مربوط به آن، توضیحات مبسوطی دارد که پس از وی این توضیحات در کلمات شیخ اشراق و ملاصدرا نیز قابل پیگیری است. روح بخاری از آن جهت که به سلامت و یا مرض بدن انسانی مربوط میشود مورد توجه اطبای متقدم بوده و در طب قدیم از آن سخن به میان آمده است و در عین حال، از آن جهت که بر فرض قبول وجود آن، میتواند نقش واسطهگری میان نفس و بدن را به عهده گیرد، مورد توجه فیلسوف قرار گرفته و در علم النفس، از آن بحث شده است. ابطال روح بخاری در پزشکی مدرن، خللی به علم النفس فلسفی وارد نمیسازد چون فیلسوف، روح بخاری را به عنوان اصل موضوعی از طب قدیم اخذ کرده است
خلاصه ماشینی:
روح بخاری از آن جهت که به سلامت و یا مرض بدن انسانی مربوط می شود مورد توجه اطبای متقدم بوده و در طب قدیم از آن سخن به میان آمده اسـت و در عین حال ، از آن جهت که بر فرض قبول وجود آن ، می تواند نقش واسطه گری میان نفس و بدن را به عهده گیرد، مورد توجه فیلسوف قرار گرفته و در علم الـنفس ، از آن بحث شده است .
٤. استدلال بر وجود روح بخاری ابن سینا (١٤٠٤ الف ، ج ٢: ٢٣٢؛ و ١٣٨٣ ب: ١٣٠ و ١٣١)، شیخ اشـراق (١٣٧٥، ج ٣: ٣١، ١٣٣ و ٣٥٥) و صدرالمتألهین هر سه از یک استدلال مشترک برای اثبات روح بخاری بهـره 19 برده اند که البته اصل این استدلال به جالینوس برمی گردد.
نمی توان وظیفة تعیین مصداق برای این مرتبة لطیف جسمانی را وظیفة فیلسوف دانست چراکه فیلسوف اساسا به اعضای بدن و تشریح آن ها نظر ندارد و به همین خاطر است کـه برای یافتن مصداق آن چه که در برهان فلسفی خود، اصل ضرورت وجود آن را اثبات کرده است به علم طب رجوع کرده و می بیند که روح بخاری کـه اطبـا از آن سـخن مـی گوینـد ویژگی های مورد نظر او را دارد و لذا همان را به عنوان واسطة میـان نفـس و بـدن معرفـی می کند.
٧. نتیجه گیری کلیات مباحث مربوط به روح بخاری و تعریف آن و همچنین اصل وساطت آن میان نفـس و بدن انسانی ، مورد توافق همة فیلسوفان بزرگ اسلامی است به نحوی که هر سـه حکـیم بزرگ اسلامی ، یعنی ابن سینا و شیخ اشراق و ملاصدرا به این مباحث پرداخته اند.