چکیده:
هر دانشی، بر اساس موضوع، مسئله، غایت و هدفی که دارد، نیازمند روشی ویژه در عرصة
پژوهش است. این روش ویژه سبب م یشود که پژوهشگر آسان تر و به شکل عملی تر به هدف
پژوهش برسد. نگاهی گذرا به پژوهش های ادبیات تطبیقی در ایران بیانگر این واقعیت است
که ویژگی مشترک بیشتر آنها دور بودن از مبانی روشمند پژوهش در عرصة ادبیات تطبیقی
است. از این رو، ساختار و نتیجة بیشتر این پژوهش ها نیز غیرعلمی، نادرست و مبهم است. بر
اساس یافته های این جستار، چالش های اساسی روش پژوهش در حوزة مطالعات تطبیقی
ادبیات عربی و فارسی عبار تاند از: عدم آشنایی با نظریه های جدید، نادیده گرفتن ماهیت
بینارشته ای ادبیات تطبیقی، کلی گویی، سطحی نگری و شتاب زدگی، نامشخص بودن هدف
پژوهش، و وارد شدن افراد غیرمتخصص به عرصة پژوهش و نظریه پردازی در قلمرو ادبیات
تطبیقی. از این رو، بیان اهمیت نظریه و جایگاه روش تحقیق در پژوه شهای تطبیقی ادبیات
عربی و فارسی و برشمردن چالش های آن هدف اساسی این پژوهش است.
خلاصه ماشینی:
عبود نیز در کتاب الأدب المقارن: مشکلات و آفاق ، ضمن تأکید بر اهمیت روش پژوهش در ادبیات تطبیقی ، درباره فقدان آن در میان پژوهشگران عرب چنین می نویسد: به هر حال ، ادبیات تطبیقی در سرزمین های عربی ــ صرف نظر از روندی که طی می کند ــ همچنان نیازمند پژوهش هایی است که برخوردار از اصول و پایه های نظری درست و روشن باشند.
میرزایی و سلیمی در مقاله ای با عنوان «تحلیل محتوایی مقاله های ادبیات تطبیقی » (عربی و فارسی )، ضمن اشاره به چالش جدی «روش پژوهش » در این مقاله ها، به مطالعه موردی مقاله های تطبیقی مجله کاوشنامه یزد می پردازند و می نویسند: ادبیات تطبیقی دانشی است ادبی که به تازگی ، دانشگاهیان ایران شتابان به آن روی آورده اند.
این مقاله بر آن است تا چالش های روش پژوهش در ادبیات تطبیقی را به طور اعم برشمارد، ولی حوزه مطالعات خود را به ادبیات فارسی و عربی محدود کرده است .
انوشیروانی در این زمینه می گوید: چهارچوب نظریه های ادبیات تطبیقی در طول دو قرن شکل های گوناگون به خود گرفته است که از آن میان می توان به اثبات گرایی ، علم گرایی ، ملی گرایی ، نظریه و نقد ادبی ، جهان شمولی ، ذات گرایی ، بینارشته ای ، مطالعات فرهنگی ، جهانی شدن و مطالعات ترجمه اشاره کرد.
اهمیت و ضرورت این موضوع زمانی مشخص می شود که بپذیریم ادبیات تطبیقی یک رشته علمی مستقل است و روش تحقیق و نظریه های تخصصی خاص خود را دارد.