چکیده:
از زمان تصویب قانون مدنی، طلب زن بابت نفقه اش ممتاز شمرده شده است؛ به این معنی که زن در دریافت طلبش بر دیگر طلبکاران، تقدم دارد. این موضوع، در متن اولیه قانون حمایت خانواده پیش بینی و حتی قلمرو امتیاز زن نیز گسترش یافته بود، اما شورای نگهبان، تقدم زن بر سایر طلبکاران را خلاف شرع شناخت. برای همین، در متن نهایی قانون پیش گفته نشانی از امتیاز طلب زن دیده نمی شود. این در حالی است که نه تنها در نوشته های فقهی به روشنی به لزوم تقدم پرداخت نفقه بر پرداخت دیگر مطالبات، تصریح شده است، بلکه چنین امتیازی با قواعد اخلاقی و فلسفی نیز سازگار است. به هر روی، مقاله حاضر ثابت می کند که اگر چه در قانون جدید، نشانه ای از امتیاز زن بابت نفقه اش دیده نمی شود، به استناد قوانین دیگر، این امتیاز هم چنان پابرجاست.
خلاصه ماشینی:
تحلیل دیدگاه شورای نگهبان درباره امتیاز نفقه زن 1 عباس میرشکاری 2 چکیده از زمان تصویب قانون مدنی، طلب زن بابت نفقهاش ممتاز شمرده شده است؛ به این معنی که زن در دریافت طلبش بر دیگر طلبکاران، تقدم دارد.
در راستای همین باور مجلس شورای اسلامی در ماده 49 لایحه قانون حمایت خانواده مصوب 20/2/1391، طلب زن بابت نفقه را ممتاز شمرد؛ اما شورای نگهبان، این ماده را خلاف شرع دانست.
به این ترتیب، اگر چه زن بابت طلبش، بر اموال شوهر، حق عینی تبعی نیافت، اما باید نفقهاش پیش از مطالبات دیگر پرداخت شود؛ از همین روی، میتوان این طلب را طلب ممتاز دانست.
به این ترتیب، اگر تا پیش از این و به موجب قانون مدنی، نفقه زن بابت نفقه ایام گذشته، ممتاز بود، با نوآوری ماده پیشگفته، نفقه زن برای یک سال آینده نیز در شمار مطالبات ممتاز جای میگرفت، اما شورای نگهبان، در بررسی این ماده، «ماده 1206 قانون مدنی را ناسازگار با موازین شرع» دانست (نامه شماره 46918/30/91 به تاریخ 17/3/1391 شورای نگهبان).
به این ترتیب، شورای نگهبان، نه تنها مانع اعطای امتیاز به نفقه آینده زن شد، بلکه ماده 1206 قانون مدنی مبنی بر امتیاز طلب زن بابت نفقه گذشتهاش را هم خلاف شرع شناخت.
امتیاز نفقه زن در نظم حقوقی کنونی ممکن است با توجه به اینکه شورای نگهبان، «ماده 1206 قانون مدنی را ناسازگار با موازین شرع» دانسته و نیز با توجه به حذف ماده 49 از متن نهایی قانون حمایت خانواده، در بقای امتیاز نفقه زن تردید شود؛ اما حقیقت این است که نظر شورای مورد گفتوگو نمیتواند ملاک تفسیر قوانین قرار گیرد.