چکیده:
در این پژوهش از دادههای روزانهی دمای کمینهی درون یابی شدهی پایگاه داده اسفزاری در بازهی زمانی 1/1/1340 تا 11/10/1383 استفاده شده است. برای تحلیل همدید و شناسایی روزهای همراه با یخبندان فراگیر و بادوام، دو معیار گستره و دوام در نظر گرفته شد. معیار فراگیری یخبندان روزی در نظر گرفته شد که دمای کمینه دست کم در 50 درصد از گسترهی ایران زیر صفر درجهی سانتیگراد باشد و از لحاظ دوام دستکم سه روز ادامه داشته باشد. برای روزهایی که دو شرط یاد شده را داشتند، دادههای فشار تراز دریا از پایگاه مرکز ملی جو و اقیانوسشناسی امریکا(NCEP/NCAR)استخراج شد. سپس به کمک تحلیل خوشهای با روش ادغام وارد دادههای فشار تراز دریا دستهبندی شدند. نتایج نشان داد که 5 الگوی فشار تراز دریا با آرایشهای متفاوت منجر به رخداد یخبندانهای فراگیر و بادوام ایران زمین میشوند. همزمان با رخداد هر کدام از الگوها نقشهی مربوط به میانگین دمای کمینهی ایران نیز ترسیم شد. شدت یخبندان در مناطق مختلف ایران هماهنگ با مسیر زبانههای سامانههای جوی واچرخندی است. به نظر میرسد که نحوه قرارگیری، شدت و جابجایی کمفشار جنبقطبی مهمتر از شدت سامانههای واچرخندی سیبری و اروپایی است
خلاصه ماشینی:
"آنها دلیل رخداد سرماهای منجر به یخبندان بهارهی فروردین 1366 را بررسی کردند و ریشهی این سرماها را یک موج عمیق غربی دانستند که با ورود آن امکان ریزش هوای سرد در نیمه غربی فرود فراهم شده و با خروج آن دما در سطح کشور به مقدار چشمگیری افزایش یافته بود(علیجانی و براتی، 1375، 81).
به منظور شناسایی الگوهای همدید مکانی دادههای ساعت 12 گرینویچ فشار تراز دریا را با استفاده از تحلیل مولفههای مبنای دوران یافته و بدون دوران، خوشه بندی کردند و در نهایت نشان دادند که شش الگوی گردشی فشار تراز دریا مسئول رخداد یخبندانهای آمریکای جنوبی است(مولر و همکاران 2003، 943).
برای شناسایی الگوهای همدید فشار تراز دریا در روزهای همراه با یخبندان فراگیر و بادوام ایران(1524 روز)، برروی آرایهی بدست آمده 1617 *1524 (آرایش S یا زمان-مکان) تحلیل خوشه ای با روش ادغام وارد انجام شد.
الگوی اول: در این الگو دو سامانهی واچرخندی قوی سیبری و اروپا دیده میشود که زبانههای آنها از سمت شمالشرق و شمالغرب وارد ایران شدهاند.
باوجود اینکه واچرخند سیبری در این الگو نسبت به الگوی اول شدت بیشتری دارد ولی به دلیل ضعیف شدن کمفشار جنب قطبی میزان افت دمای ایران نسبت به الگوی اول کمتر است.
Müller GV & Berri GJ (2007), Atmospheric Circulation Associated with Persistent Generalized Frosts in Central-Southern South America, Mon. Wea.
Müller, GV, Ambrizzi, T & Nuñez, MN (2005), Mean atmospheric circulation leading to generalized frosts in Central Southern South America, Theor."