چکیده:
ابداع و بکارگیری برنامه ریزی متمرکز در راستای حل مسائل و مشکلات شهری و ایجاد تحولات در توسعه و عمران شهرها و در کل اقتصاد یک سرزمین در نظام جدید سوسیالیستی در شوروی انجام پذیرفت که بر اساس کلیت عمومی عوامل تولید و مداخله همه جانبه دولت استوار گردیده بود. این تدارکات در قالب برنامه های توسعه به اجرا گذاشته شد که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تجربه برنامه ریزی متمرکز سوسیالیستی به پایان عمر خود رسید. در این مقاله سعی شده است که به ابعاد مختلف تحولات شهری در شوروی از قبیل روند ایجاد و توسعه شهرهای جدید، تحولات مسکن و توسعه اجتماعی- اقتصادی و کالبدی، مسائل ناحیه ای٬ میکرورایون شهری و در کل سیاست شهری در قالب برنامه ریزی متمرکز پرداخته شود و تجربیات یک نظام متمرکز سوسیالیستی در تحولات شهرسازی شناخته شده و جنبه های مثبت آن مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد. هدف این مقاله بررسی روند تحولات شهرسازی و شهرنشینی و رشد اجتماعی – اقتصادی و توسعه شهری در قالب برنامه های سوسیالیستی اتحاد جماهیر شوروی قبل از فروپاشی و رسیدن به یک شناخت علمی در زمینه برنامه ریزی در یک سرزمین وسیع و آگاهی از تجربیات آنهاست.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله سعي شده است که به ابعاد مختلف تحولات شهري در شوروي از قبيل روند ايجاد و توسعه شهرهاي جديد، تحولات مسکن و توسعه اجتماعي - اقتصادي و کالبدي ، مسائل ناحيه اي ، ميکرورايون شهري و در کل سياست شهري در قالب برنامه ريزي متمرکز پرداخته شود و تجربيات يک نظام متمرکز سوسياليستي در تحولات شهرسازي شناخته شده و جنبه هاي مثبت آن مورد توجه برنامه ريزان قرار گيرد.
در سال ١٩١٣ تنها١٨% مردم شوروي در شهرها زندگي مي کردند اين نسبت در سال ١٩٧٩ به ٦٢% جمعيت رسيد روشن است که اين افزايش جمعيت شهري بيشتر از طريق مهاجرت هاي روستايي حاصل گشته است به طوري که ميان سالهاي ٥٩–١٩٢٧تقريبا٤٣ ميليون نفر از روستاها به شهرهاي شوروي مهاجرت کردند(شکوئي ١٣٦٥،ص ١٧٢) در اتحاد جماهير شوروي در بسياري از بخشها و نواحي شهري که از ديرباز مورد گزينش جمعيت بوده وآبادي وعمران يافته بودند از همان قديم الايام داراي استعداد کامل کشاورزي بودند لکن بعدها استعداد صنعتي هم پيدا کردند، شبکه محله ها و نواحي شهري افزايش پيدا کردند، شهرها و شهر- روستاهاي جديد در نواحي بکري که به تازگي از منابع طبيعي آنها بهره برداري مي شد به وجودآمدند و همچنين به موازات تقويت کل استخوان بندي شهري نواحي شهري که بنيان واساس آنها بر پايه مراکز و مجتمع هاي بزرگ صنعتي استوار بود ايجاد گرديدند(محلاتي ،١٣٧٢،ص ٢٣٩).