چکیده:
سقوط بهمن یکی ازپدیده های مناطق برف گیر است که اگربه صورت علمی با آن برخورد نشود ممکن است خطرات فراوان و مشکلات جبران ناپذیری در مسیرهای ارتباطی مناطق کوهستانی، تفرج گاه ها و معادن گاهی بروز بهمن مجدد به وجود آورد. بامدیریت صحیح و بررسی دقیق ترمی توان نه تنهابهمن راپیش بینی نمود، بلکه ازخسارات آن تا حد قابل ملاحظه ای جلوگیری کرد. نگاهی به حوادث اخیر سقوط بهمن های متعدد که متاسفانه منجر به خسارات جانی و مالی فراوانی گردیده است نیاز به آشنایی با بهمن و نحوه وقوع و تبعات ناشی از آن را افزایش می دهد. لذا ضرورت دارد در راستای پیشگیری و کاهش خسارات از چنین سوانح طبیعی، عوامل موثر بر شکل گیری بهمن شناسایی و ارزیابی گردیده وضمن شناسایی محل های وقوع بهمن، نقشه پهنه بندی خطر بهمن در منطقه با کمک تکنولوژی های جدید سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS)) و سنجش از دورRS)) تهیه گردد. جاده کوهستانی هراز یکی از محورهای ارتباطی شمال کشور می باشد که به علت شرایط خاص ژئومورفولوژیکی در بخش هایی از مسیر آن زمینه مناسبی جهت سقوط بهمن ایجاد نموده است، در این تحقیق با تفسیرعکس های هوایی وتصاویرماهواره ای و باکمک نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی و بازدیدهای میدانی نقشه نقاط بهمن خیز در منطقه ایجاد شده است. در مرحله بعد عوامل ژئومورفولوژی و اقلیمی که در وقوع بهمن تاثیر گذار بودند در قالب مدل AHP با توجه به درجه تاثیرآنها وزن دهی شده وضمن ترکیب این لایه باهم، نقشه پهنه بندی خطر بهمن در منطقه ایجاد شده است. در نهایت نقشه پهنه بندی خطر حاصل از مدل AHP را با نقشه مناطق بهمن خیز که براساس بازدید میدانی و تجربه کارشناسی با استفاده از موقعیت یاب GPS تهیه نموده ایم، همپوشانی کرده و ضمن مقایسه آنها با همدیگر به این نتیجه رسیدیم که مدل AHP کارایی نسبتا مطلوبی در پهنه بندی خطر بهمن دارد لذا پیشنهاد می شود، جهت پهنه بندی خطر بهمن درمناطقی که ویژگی های اقلیمی و توپوگرافی نظیر جاده هراز دارند از مدلAHP جهت پهنه بندی خطر بهمن استفاده نمایند.
خلاصه ماشینی:
لـذا ضـرورت دارد در راستای پیشگیری و کاهش خسارات از چنین سوانح طبیعی ، عوامل موثر بر شکل گیری بهمن شناسایی و ارزیابی گردیده وضمن شناسایی محل های وقوع بهمن ، نقشه پهنه بندی خطر بهمن در منطقه با کمـک تکنولـوژی هـای جدیـد سیـستم اطلاعـات جغرافیـایی (GIS) و سنجش از دور(RS) تهیه گردد.
جـاده کوهـستانی هـراز یکـی از محورهـای ارتباطی شمال کشور می باشد که به علت شرایط خاص ژئومورفولوژیکی در بخش هـایی از مسیر آن زمینه مناسبی جهت سقوط بهمن ایجاد نمـوده اسـت ، در ایـن تحقیـق بـا تفسیرعکس های هوایی وتصاویرماهواره ای و باکمک نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی و بازدیدهای میدانی نقشه نقاط بهمن خیز در منطقه ایجاد شده اسـت .
در نهایت نقشه پهنه بندی خطر حاصل از مـدل AHP را با نقشه مناطق بهمن خیز که براساس بازدید میدانی و تجربـه کارشناسـی بـا استفاده از موقعیت یاب GPS تهیه نموده ایم ، همپوشانی کرده و ضمن مقایسه آنهـا بـا همدیگر به این نتیجه رسیدیم که مدل AHP کـارایی نـسبتا مطلـوبی در پهنـه بنـدی خطر بهمن دارد لذا پیشنهاد می شود، جهت پهنـه بنـدی خطـر بهمـن درمنـاطقی کـه ویژگی های اقلیمی و توپوگرافی نظیر جاده هراز دارند از مدل AHP جهت پهنـه بنـدی خطر بهمن استفاده نمایند.
با توجه به اینکه دما ماه های دی و بهمن به زیرصفر می رسد و نیز به دلیل ارتفاع بیشتر منطقه بیشتر بارش هـا بـه صورت برف می باشد، و با افزایش دما در ماه اسفند بلورهای بـرف سـست شـده و خطر روان شدن توده برف زیاد می شود بنابراین از نظر شرایط دمایی (حداقل برای تشکیل برف ، و حداکثر برای وقوع بهمن ) ایـن منطقـه از پتانـسیل بهمـن خیـزی برخوردار می باشد.