چکیده:
هدف: این مقاله آموزههایی برای مطالعة تحلیلی و منتقدانة مبانی نظری و پیشینة پژوهش ارائه میدهد. هدف آن ایجاد یا تقویت توانایی «خوب پرسیدن» و «خالقانه اندیشیدن» در مرحلة طراحی پژوهش و ایجاد حس «تعالی» و «خالقیت» از طریق پژوهش در پژوهشگران است.روش: این مقاله با چشم اندازی ترویجی نگاشته شده و برای ارائة آموزههای مندرج در آن، از مثالهایی درحوزة پژوهش سواد اطالعاتی استفاده شده است. این آموزهها برگرفته از یافتههای بهدست آمده از یک مطالعة اکتشافی طولی هستند که نگارنده از بهار 4831 آغاز کرده است.یافتهها: برای رصد گسست دانشی، ترسیم دو نقشه (دانش و پژوهش) پیشنهاد میشود. «نقشة دانش» شماییتحلیلی از ابعاد مختلف موضوع پژوهش ارائه میدهد و امکان تحلیل وضوعی و روش شــناختی پژوهشهایپیشــین و ساخت «نقشة پژوهش» را فراهم میآورد. از طریق نگاشــت یا اورلی کردن ( )overlayاین دو نقشه، گسست دانشی رصد و تبیین میشود. کاربردها: این آموزهها برای طراحی و آمــوزش طراحی پژوهشهای مولد و تاثیرگذار در بافت پژوهش کشور استفاده میشوند.
خلاصه ماشینی:
در مورد مثال باال، این دانش به ترتیب زیر تبیین پذیر است و امکان طرح پرسشهایی از این دست را امکان پذیر میکند: 23 ِ ِ دانش روش شناختی چی تی (یا چگونگی مطالعه و کشف چیســتی سواد اطالعاتی در بخش ِ صنعت): چگونه مفهوم سواد اطالعاتی در بافت صنعت طراحی و تبیین شده است؟ محصول فکری چه کسانی است؟ یا محصول چه تحقیقاتی است؟ کمی، کیفی یا ترکیبی؟ آیا براساس نظر شخصی ّ یا تخصصی گروهی کتابدار تعریف شده است؟ یا براساس نظر کاربران اطالعات در بافت صنعت یا صنایع مشخصی مفهومسازی شده است؟ دانش روش شــناختی چرايی (یا چگونگی مطالعه و ِ ِ ِ کشف چرایی ســواد اطالعاتی در بخش صنعت): چرایی نیاز به سواد اطالعاتی در صنعت چگونه کشف شده است؟ پژوهشی برای کشف و تبیین آن صورت گرفته یا محصول فکری فرد یا افراد خاصی اســت؟ آیا براساس مطالعة مسائل و نیازهای اطالعاتی حرفهمندان این صنعت (یا صنعت مشــخصی مانند صنعت غذا) نیاز به ســواد اطالعاتی، کشف و تبیین شده است؟ یا براساس آنچه صاحبنظران دربارة نیاز به سواد اطالعاتی در صنعت گفته و نوشتهاند، نیاز به سواد اطالعاتی در صنعت توجیه شده است؟ ِ ِ ِ دانش روش شناختی چگونگی (یا چگونگی مطالعه و کشف چگونگی سواد اطالعاتی در بخش ِ صنعت): از چه رویکردها، روشها یا الگوهایی برای طراحی و پیادهسازی برنامههای سواد اطالعاتی در صنعت، اســتفاده شده است؟ آیا از الگوهای موجود استفاده شــده است؟ یا براساس ملزومات و ِ مناسبات خاص بافت صنعت موردنظر، الگوهایی برای پیاده سازی سواد اطالعاتی طراحی شده است؟ برای رصد گسســت دانشی الزم است تا ابتدا پژوهشــگر مبانی نظری موضوع خود را مطالعه و «نقشة دانش» موضوعی و روش شــناختی موجود دربارة آن را ترســیم کند.