چکیده:
نوشتاری که در پیش رو دارید به نظریه قرآن درمانی که در مورد آیات و احادیث مطرح شده، میپردازد. نویسنده بعد از بررسی پیشنه و مفهومشناسی، به رابطه قرآن با درمان جسم و روح اشاره دارد و در پی پاسخ این پرسش است که آیا قرآن برای بیماران روحی و جسمی، نسخه درمانی خاص دارد؟ علاوه بر آن، به نقد و بررسی احادیثی که اشاره به درمان بیماری به واسطه سورهها و آیات دارد، میپردازد.بیشک قرآن برای شفای بیماریهای اخلاقی و روحی نازل شده، و اما در مورد شفاء بیماریهای جسمی، اختلاف دیدگاه به چشم میخورد. برخی از علما آن را از باب تفضل و دیگران از باب علیت و همچنین برخیها با نگاه ایمان خالص و حتی بعضیها آیات قرآن را همانند دارو به شمار آوردند. و نیز به دیدگاهی که این احادیث قرآندرمانی را ضعیف میشمارند، اشاره شده است. نگارنده در پایان اینگونه نتیجه گرفته است که در قرآن، آیات زیادی در زمینه درمان پیشگیرانه جسمی در قالب بهداشت تغذیه، فردی، جنسی و... و یا در پرتو احکام و تکالیف و اخلاق... بیان شده است. اما درمان و دارو بودن آیات، برای جسم انسان جای بحث دارد. هر چند که تمامی واژههای قرآن معجزه و نور است و میتواند تأثیر به سزای در بدن بگذارد و بشرط آن که در کنارش ایمان خالص و اراده الهی نیز محقق شود.
خلاصه ماشینی:
در این راه لازم نیست همه علوم تجربی و غیر تجربی را برای بشر بیان کند؛ چون انسان عقل و احساس دارد و میتواند مسائل تجربی و علوم را به دست آورد؛ لذا منظور از (تبیانا لکل شیء)؛ (نحل/89)؛ قرآن بیانکننده همه چیز است» همه چیزهایی است که در راستای هدایت و مربوط به هدایت معنوی بشر مربوط میباشد نه علوم تجربی و پزشکی (طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 12/495) و ذکر بعضی از مسایل بهداشتی، درمانی و پزشکی در آن به صورت اشاره و فرعی است و موضوعیت ندارد.
ک: رضایی اصفهانی، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، 177) از طرفی دیگر آیاتی که درباره درمان و بهداشت روحی و جسمی مطرح شده است نه تنها با علوم روز تعارضی ندارد بلکه همسو و همجهت می باشد، چرا که قرآن، وحی الهی و معجزه جاویدان پیامبر اسلام9 است و ممکن نیست علوم بیپایه و اساسی را بیان کند: (لا یأتیه الباطل من بین یدیه ولامن خلفه)؛ (فصلت/42) هیچ باطلی، نه از پیش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمیآید»، لذا قرآن، مطالب درمانی و پزشکی نادرست را در خود جای نمیدهند.
(رضایی، قرآن و فرهنگ زمانه، 22 به بعد)[6] 4 ـ شفا و درمان در الفاظ الهی واژه شفا و مشتقات آن در شش آیه از قرآن مطرح شده است که در برخی آیات فقط به شفای روحی اطلاق شده است، مانند: (یا أیها الناس قد جاءتکم موعظة من ربکم وشفاء لما فی الصدور) (یونس/57)، «ای مردم!