Abstract:
هدف اصلی از انجام این پژوهش، تدوین فرایند برنامه راهبردی و سناریوهای تخلیه اضطراری جمعیت مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی است. در پژوهش حاضر از روش توصیفی ـ تحلیلی (روش کیفی) و همچنین از پرسشنامه کارشناسان برای جمع آوری اطلاعات استفاده و جهت رسیدن به هدف پژوهش از مدل ارگون در ترکیب با سناریونویسی بهره گرفته شده است. ابتدا مسائل اصلی تخلیه اضطراری دردو بعد اجتماعی و کالبدی تبیین و سپس روندهای آتی تخلیه اضطراری بر اساس تکنیک دلفی تشریح شده است. 16 وضعیت محتمل عوامل پیشران در تدوین سناریوها وزن دهی و شناسایی شده است. نتایج نشان می دهد در سناریو اول (سناریوی برتر که دارای هم افزایی و هم بستگی بالاتری نسبت به سایر سناریوها است) حالت بحرانی ازهمه سناریوها کم تر است. تفاوت سناربو اول با دیگر سناریوها در افزودن یک درب خروجی اضطراری می باشد . دراین سناریو مانعی در ورودی ها و خروجی ها نمی باشد و اتاق کنترل سالم است . این مقاله سعی نموده است با نگاهی تحلیلی دقیق تر به ابعاد اثر گذار درسناریو های تخلیه اضطراری ، نقاط ضعف را ازدیدگاه برنامه ریزی برطرف نموده و از این طریق نگاهی شفاف و جامع تر از گذشته به این حوزه داشته باشد. چشم انداز و آینده مطلوب تخلیه اضطراری بهینه ترسیم شده و راهبردهای متناسب با اهداف کلان و خرد ارائه گردیده است.
The main purpose of this research is to compile the process of strategic plan and emergency population evacuation scenarios based on future research approach.In the current research, descriptive-analytical method (qualitative method) and experts' questionnaire were used to collect information, and in order to achieve the goal of the research, the Ergon model was used in combination with scenario writing. First, the main issues of emergency evacuation are explained in two social and physical dimensions, and then the future trends of emergency evacuation are explained based on the Delphi technique. 16 probable situations of driving factors have been weighted and identified in the development of scenarios. The results show that in the first scenario (the superior scenario which has higher synergy and interdependence than other scenarios), the critical state is less than all the scenarios. The difference between the first Senaarbo and other scenarios is the addition of an emergency exit door. In this scenario, there are no obstacles in the entrances and exits and the control room is healthy. This article has tried to take a more detailed analytical look at the effective dimensions of emergency evacuation scenarios, remove the weak points from the planning point of view, and in this way have a more clear and comprehensive look at this field than in the past. The ideal vision and future of optimal emergency evacuation have been outlined and strategies have been presented in accordance with macro and micro goals.
Machine summary:
در همين راستا اين مقاله با هدف پاسخگويي به ايـن پرسـش کليـدي انجام شده است که سناريوهاي مطلوب براي تخليه اضطراري جمعيت در شرايط بحراني در آينده کدامند و چه مشخصه هايي دارند؟ مباني نظري آينده انديشي يا مطالعات آينده که از آن در زبان فارسي با عناويني چون آينده نگري ،آينده پژوهي، آينده شناسي و نظاير آن ياد مي شود، يک حوزه پژوهشي نسبتا نوپديد است که قلمـرو آن همه عرصه هاي معرفت نظري و تکاپوهاي عملي آدمي را در بر ميگيرد و نتـايج آن ميتوانـد تاثيرات گسترده اي در هر يک از اين عرصه هـا داشـته باشـد(پايا ،١٣٨٤، ص ٩) آينـده پژوهـي ابزاري پشتيبان حکم ميکند که نسبت به آينده موضع مناسب تري اتخـاذ شـود(حاجيـاني،١٣٩١ ، ص ٧٧) از مزايـاي بـالقوه کـاربرد آينـده پژوهـي ميتـوان توانـايي در شناسـايي و تفسـير تغييـرات محيطي، ارتقاي فرايند برنامه ريزي راهبردي، رشد قابليـت - هـاي ابتکـاري و اجـراي تصـميمات راهبردي را برشمرد( کونونيوک و گلينسـکا،٢٠١٥، ص ٢٤٥) بـه اعتقـاد کـاتس ،آينـده نگـري فرايند کلي شناخت و ارزيابي اطلاعات حاصل از نگريستن بـه جلواسـت (کـاتس ،١٩٨٥ ،٣٠ ص ) سناريونويسي يکي از روشهاي آينـدهپژوهي، ابـزاري بـراي تحليـل سياسـتها و شـناخت شـرايط ، تهديدها، فرصتها ، نيازها و ارزشهاي برتر آينده است ( اسميت و ديگران ،٢٠٠ ، ص ٥٨٧) هـدف سناريو کشف ، ايجاد و آزمون محيط هاي آينده جـايگزين سـازگار اسـت (گلـن ،٢٠٠٩، ص ٢ ).