Abstract:
زمینه و هدف: « مقامات» از اصطلاحات اساسی و بنیادین تصوف و عرفان اسلامی است که از عمق و گستردگی بسیاری برخوردار است. بسیاری از منابع و کتب معتبر عرفان و تصوف، گسترۀ وسیعی از موضوعات خود را به ذکر و شرح « مقامات» اختصاص داده و بسیاری از عرفا و صوفیه سخنانی موجز و بعضا مبسوط در باب این اصطلاح بیان نموده اند که در اکثر کتب عرفانی ثبت و ضبط شده است. این پژوهش، بر آن است تا ضمن تعمق و تحقیق در تذکره الاولیا و نهجالبلاغه، به بررسی مقامات در این دو اثر بپردازد. هدف از این پژوهش بیان وجوه اختلافات و اشتراکات مقامات در تذکره الاولیاء و نهجالبلاغه است.
روش مطالعه: این مقاله براساس مطالعات کتابخانه ای و با استفاده از روش توصیفی-مقایسه ای انجام شده است.
یافته ها: در فرهنگ اسلامی، آنچه حالات و مقامات عرفانی نامیده میشود، ابتدا بصورت مفاهیم ایمانی و اخلاقی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) و بین مسلمانان مطرح شده بود و سپس در عرفان اسلامی، به عوامل سیروسلوک تبدیل شد و عنوان «حالات و مقامات» گرفت. این بحث یکی از موضوعاتی است که عرفا زیاد به آن پرداخته اند. عرفان در نهجالبلاغه دارای شاخصه هایی مهم است که دیدگاه امام علی علیه السلام در عرفان را از برخی عرفا متمایز میسازد و بجهت سازگاری با عقل و نقل بر آنها برتری دارد.
نتیجه گیری: هفت مقام رایج در عرفان اسلامی در برخی موارد دارای شباهتهایی در نهجالبلاغه و تذکره الاولیاء هستند (مانند شش شرط برای انجام توبه) و در برخی موارد دارای اختلافات هستند (مانند اختلاف در معنای زهد).
BACKGROUND AND OBJECTIVES: "Officials" is one of the basic and fundamental terms of Sufism and Islamic mysticism, which has a great depth and breadth and has a fundamental role. Many authoritative sources and books on mysticism and Sufism have devoted a wide range of subjects to mentioning and describing the "authorities", and many mystics and Sufis have given concise and sometimes extensive statements about the term, which are recorded in most mystical books. Has been. This study intends to study the authorities in these two works while contemplating and researching Tazkereh al-Awliya and Nahj al-Balaghah. The purpose of this study is to express the differences and commonalities of the officials in Tazkereh al-Awliya and Nahj al-Balaghah.
METHODOLOGY: This article is based on library studies and has been done in a descriptive-analytical manner.
FINDINGS: In Islamic culture, what are called mystical states and authorities were first introduced as concepts of faith and morality in the Holy Qur'an and the Sunnah of the Prophet (PBUH) and among Muslims, and then in Islamic mysticism, these concepts of faith and morality. It became a factor in behavior and took on the title of "states and authorities". This discussion is one of the topics that mystics have dealt with a lot. Also in Nahj al-Balaghah, which is the most important religious book of Muslims after the Holy Quran, the highest and richest mystical themes of the leader of the believers are remembered.
CONCLUSION: The results of the study show that the seven common positions in Islamic mysticism in some cases have similarities in Nahj al-Balaghah and Tazkereh al-Awliya (such as six conditions for repentance) and in some cases have differences (such as differences in the meaning of asceticism)
Machine summary:
بررسي مقامات عرفاني در نهج البلاغه و تذکره الاولياء عطار طاهره مرادزاده مقدم ١، سيد محمودرضا غيبي *٢، اّيوب کوشان ٣، ژيلا صراطي 1 ١- گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشکده علوم انساني، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامي، شبستر، ايران .
بسياري از منابع و کتب معتبر عرفان و تصوف ، گسترة وسيعي از موضوعات خود را به ذکر و شرح « مقامات » اختصاص داده و بسياري از عرفا و صوفيه سخناني موجز و بعضاً مبسوط در باب اين اصطلاح بيان نموده اند که در اکثر کتب عرفاني ثبت و ضبط شده است .
com ORIGINAL RESEARCH ARTICLE A study of mystical authorities in Nahj al-Balaghah and Tazkereh al-Awliya Attar T.
در جاي ديگري، در نامه اي به مالک ، و توصيه به پيوستن به اهل ورع ، ورع را به سه دستۀ ورع به زبان ، به ارکان و به قلب تقسيم ميکند (نامۀ ٥٣، ص ٤٠٢)؛ بنابراين از منظر امام علي (ع ) تنها توجه به اجتناب از محرمات و دوري از شبهات ، براي رسيدن به ورع کافي نيست ، بلکه کوشش مداوم براي رياضت نفساني (اجتهاد) و بازداشتن نفس از آنچه شهوت را بدنبال داشته باشد (عفت ) لازم است .
نتيجه گيري در بررسي و مقايسۀ مقامات در نهج البلاغه و تذکره الاولياء نتايج زير بدست آمد: امام علي (ع ) توبه را از ضروريات اعمال بنده ميداند که هر انسان طالب کمالي، با هر درجه و جايگاه ، ناگزير از آن است .
com) Seyyed Mahmoud Reza Gheibi: Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Engineering, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran.