Abstract:
ظرافتهای بلاغی و نحوی در آیات قرآن کریم، از جمله جنبههای اعجاز این کتاب، از دیر باز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی است که در ضمن آن با بهره گیری از دستاوردهای علم بلاغت و نحو، به بررسی جلوههای سبکی موجود در قرآن کریم میپردازد. پژوهشِ پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس معیارهای سبکشناسی، به بررسی زیباییهای سبکی سورهی نوح در دو سطح بلاغی (سنتی و جدید) و نحوی پرداخته است و میکوشد تا نشان دهد که چه ظرافتهایی در سوره نوح از قبیل تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه و نیز هنجارگریزیهای نحوی که از ویژگیهای برجسته سبکی موجود در این سوره است به کار رفته است؛ لذا با کاربست این ویژگیها به تناسب مفاهیم و مضامین موجود در سوره به ظرافتهای بلاغی و وجهیت نحوی عبارات آیات پی برده که این نشان از سبک منحصر به فرد این سوره مبارکه است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در این سوره به بلیغترین شیوه و به اقتضای حال مخاطب انواع هنجارگریزیهای نحوی و بلاغی (بلاغت سنتی و جدید) به کار گرفته شده است، و از لحاظ ساختارهای نحوی بنا بر حال و مقام جملات کوتاه و بلند متناسبی به کار گرفته شده است و نیز به دلیل نظم خاصی که در این سوره حاکم است جملات از لحاظ نحوی دارای پیوستار میباشند.
The rhetorical and syntactic subtleties in the verses of the Holy Quran, including the miraculous aspects of this book, have long been of interest to scholars of Quranic sciences. One of the rhetorical topics of the Holy Qur'an is stylistics, which, by using the achievements of rhetoric and syntax, examines the stylistic effects in the Holy Qur'an. The present research, with descriptive-analytical method and based on the criteria of stylistics, has investigated the stylistic beauty of Surah Noah on two rhetorical (traditional and new) and syntactic levels and tries to show what elegance In Surah Nuh, similes, metaphors, metaphors, and irony, as well as syntactical deviations, which are among the outstanding stylistic features of this surah, have been used. Therefore, by applying these features in accordance with the concepts and themes in the Surah, he realized the rhetorical subtleties and syntactic features of the verses, which is a sign of the unique style of this blessed Surah. The results of the research indicate that in this surah, in the most eloquent way and according to the situation of the audience, all kinds of syntactic and rhetorical deviations (traditional and new rhetoric) have been used, and in terms of syntactic structures, according to the situation and status of the sentences. Proportionately short and long have been used, and because of the special order that prevails in this surah, the sentences are syntactically continuous.
Machine summary:
مطرح شــده اســت در طرح هر يک از آن ها به فراخور حال و مقام ، سبک خاصي از بلاغت و نحو به کار بسته شده است تا ياري گر القاي هدف و انديشه مورد نظر باشــد به صورت سبک شناسانه و به کمک علوم زبان شناســي در دو لايه بلاغي (سنتي و جديد) و لايه نحوي مورد بررسي قرار داد و به دو سوال زير پاسخ داد: ١- سبک شناسي بلاغي و نحوي در سوره نوح به چه صورت نمودار شده است ؟ ٢- سبک شناسي بلاغي و نحوي چگونه لطافت ها و ظرافت هاي ادبي قرآن قرآن را براي مخاطب تبيين مي کند؟ ١.
پيوند ديگري که ميان ســاختارهاي نحوي و معناي ســخن و اهداف ســوره دارد بحث کوتاهي و بلندي جملات است ؛ در اين سوره احوالات متنوعي به چشم مي خورد از جمله نقل قول از زبان حضرت نوح ، وحي خدا و به عبارتي روايت زاويه ي ديد اين داســتان به طور متناوب در تقاطع و تناوب از اول شخص به سوم شخص است همچنين نوع آن ها از امري به ندايي ، تعجبي ، خطابي و استفهامي به مقتضاي مقام در حال تغيير است ، بنابراين هر يک از اين انواع و احوالات خود بر کوتاهي و بلندي جملات و ريتم آن ها تأثير مســتقيمي عذاب أليم ﴾ (نوح /١) شروع سوره که با (به تصویر صفحه رجوع شود) شده است خداوند در اين آيه ذهنيتي کلي براي شروع داستان به صورت خبري به مخاطب مي دهد.