Abstract:
نقش مطالعۀ پوشاک و تزئینات رودوزی بر روی آنها، نه تنها از نظر تاریخ و هنر دارای اهمیت است بلکه از دید جامعه شناسی و نشانه شناسی نیز بسیار مورد توجه است. در این میان رودوزی های پوشاک سنتی زنان هرمزگان از جایگاه ویژه ای در هنرهای سنتی ایران برخورداراست. در این مقاله سعی شده تا نقوش زری بافی در پوشاک سنتی زنان هرمزگان، شناسایی و معرفی شود تا جایگاه آن در پوشاک سنتی این منطقه مشخص گردد. مقاله حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه مطالعه کتابخانه ای و
مشاهدات میدانی انجام گرفته است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که در زری بافی های هرمزگان از چه نقوش گیاهی و هندسی استفاده شده و این هنر در پوشاک سنتی هرمزگان از چه جایگاهی برخوردار است؟ نتایج به دست آمده بیانگر این است که هنرمندان این منطقه بر اساس نگاره های بومی و محلی و تاثیر پذیری از عواملی مانند طبیعت به آفرینش نقوش زری بافی همت گماشتهاند. این نقوش را میتوان در دو گروه طرح های شکسته (هندسی) و طرح های گردان (گل و بته) جای داد که برای لباس های سنتی زنان که شامل تن پوش، سرپوش و روبند است، استفاده میشود.
The role of studying clothes and embroidery decorations on them is not only important from the
point of view of history and art, but also from the point of view of sociology and semiotics.the
embroidery of the traditional clothes of Hormozgan women has a special place in the traditional
arts of Iran. In this article, an attempt has been made to identify and introduce the motifs of zari
weaving in the traditional clothing of Hormozgan women in order to determine its place in the
traditional clothing of this region. The present article has been done in a descriptive-analytical
way and gathering information in the way of library study and field observations. This article
seeks to answer the question of what plant and geometric motifs are used in Hormozgan zari
weaving and what is the position of this art in the traditional clothing of Hormozgan? The
obtained results show that the artists of this region are committed to creating zari weaving motifs
based on native and local paintings and influenced by factors such as nature. These motifs can be
placed in two groups of broken designs (geometric) and revolving designs (flowers), which are
used for women's traditional clothes, which include tunics, headdresses, and veils.
Machine summary:
اين مقاله در پي پاسخ به اين پرسش است کـه در زري بـافي هـاي هرمزگـان از چـه نقـوش گيـاهي و هندسي استفاده شده و اين هنر در پوشاک سنتي هرمزگان از چه جايگاهي برخـوردار اسـت ؟نتايج بـه دسـت آمـده بيـانگر ايـن اسـت کـه هنرمندان اين منطقه بر اساس نگاره هاي بومي و محلي و تأثير پذيري از عواملي مانند طبيعت به آفرينش نقوش زري بـافي همـت گماشـته اند.
موضوع حائز اهميت در لباس زنـان هرمزگـاني بسـته بـه نـوع پارچه و رنگ آن است و جنس پارچه هايي که براي پيراهن هاي زنانه انتخاب ميشود به علت گرماي هوا به طور معمـول سـبک و نـازک است تا جريان هوا را به راحتي از ميان آن عبور دهد و همچنين در انتخاب رنگ لباس از رنگ هاي روشـن يـاد شـده اسـتفاده مـي شـود و درحال حاضر نيز بيشتر رنگ ها در تن پوش زنان ديده مي شود.
منظـور از حاشـيه نـوار پارچـه اي از جـنس نـخ ، ابريشـم و پارچه هايي به پهناي دو تا دوازده سانت در رنگ هاي مختلف اسـت کـه بـه وسـيله ي ماشـين هاي مخصـوص سـاخته و پرداختـه ميشـود و زنان بندري اين نوع نوار را براي زينت دادن دمپاي شلوار خود مورد استفاده قرار ميدهند (صفا ايسيني ،١٣٨٩: ٧٨).
(تصوير٢٣) (به تصویر صفحه رجوع شود) تصوير٢٣-نقش کله قندي (نگارنده) ٢-گل اشرفي: اين نمونه شک از کنار هم قرار گرفتن دواير تشکيل شده، هر کدام از دايره هـا را بـه يـک اشـرفي تشـبيه کـرده انـد کـه سکه هاي مورد استفاده در قديم بوده است که زنان از به هم پيوستن اشرفي ها براي خود گردن بند درست مي کردنـد.