Abstract:
پژوهش حاضر در تلاش است تا به بررسی تاریخی موارد شیوع بیماریهای عفونی و واگیر و پیامد اقتصادی و اجتماعی آن بر
جامعه ایرانی (١١٣٥-١٢١٠ ه -ق) بپردازد. در این مقاله ضمن پرداختن به انواع بیماریهای واگیر در این مقطع تاریخی، به
پیامدها و توالی بیماریهای واگیر و عفونی در هر دوره به صورت مجزا پرداخته است و در پی پاسخ به این پرسش بنیادین است
که این بیماریها چه تبعات اجتماعی و اقتصادی این دوره ی تاریخی ترسیم و صورت بندی میکند؟ مطالب گردآوریشده بر
اساس مطالعات کتاب خانه ای، فیش برداری، تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام گرفته است. استفاده از رسالات و مقالات پژوهشی و
کتب تاریخی در این زمینه نیز بهره فراوانی گرفته شده است. گسترش سریع بیماریهای واگیر در کنار نبودن امکانات و
تمهیدات بهداشتی و درمانی جامعه ایرانی در سال های (١١٣٥-١٢١٠ ه -ق) پیامدهای اجتماعی و اقتصادی و تلفات جانی و
مالی زیادی بجای گذاشت. جنگ های متوالی، مهاجرت از کشورهای همسایه، فقر منتج به خوردن گوشت حیوانات وحشی در
جامعه ایرانی زمینه ساز گسترش بیماریهای واگیر و کاهش جمعیت جامعه ایرانی بوده است. متدهای درمانی بیماریهای
واگیر در این دوره طب جالینوسی، طب اسلامی و طب عامیانه و جادویی بود. بیماریهای واگیر، باعث رشد شغل های کاذب و
جادوگری، کاهش نیروی کار در بخش های مختلف اقتصادی به ویژه تجارت و صنعت به دلیل قرنطینه، آثار زیانباری بر اقتصاد
جامعه بجای گذاشت. ناامنی در روستاها و به ویژه شهرها به دلیل اضطراب و ترس ناشی از بیماری و فقر، منتج به ایجاد شرایط
مجرمانه و راهزنی گردید
Machine summary:
پژوهش حاضر در که محل بحث آن از سال هاي پاياني دوران صفويه (١١٣٥ق ) و افشاريه (١١٤٨ ق ) و زنديه (١٢١٠- ١١٦٣ ق )، مي باشد، در تلاش است با بررسي ديدگاه چهار گروه علما، مورخين ، جهانگردان و سفرنامه نويسان و پزشکان در مورد اين بيماري و علت شيوع و بروز آن پرداخته و ضمن بررسي تاثير اقتصادي و اجتماعي آن بر جامعه ايراني، درمان هاي ارائه شده از سوي پزشکان ايراني و طب سنتي ايراني را در درمان اين بيماريها مورد بررسي قرار دهد.
٢-١-پي آمد اقتصادي و اجتماعي بيماريهاي واگير در دوره ي صفويه اين دوره ي هفت ساله که مصادف با جنگ و خونريزي، فقر و بيماري به دليل حمله وکشتار نيروي افاغنه غلجايي است پيامدهاي بسياري بلحاظ گسترش بيماري بر جاي گذاشت که از آن جمله : *گسترش پديده هاي رمالي و جادوگري براي درمان بيماريها و در پي آن اقتصاد ناسالم و مبتني بر خرافه که آثار زيانباري بر اقتصاد جامعه صفوي بجاي گذاشت .
آثار اقتصادي و اجتماعي بيماريهاي واگير اين دوره را مي توان بشرح زير عنوان کرد: *بلحاظ اقتصادي؛ از يک سو کاهش نيروي کار در بخش هاي مختلف اقتصادي به ويژه تجارت و صنعت به دليل مرگ ناشي از بيماري بود و از دگر سوگسترش پديده هاي رمالي و جادوگري براي درمان بيماريها و در پي آن اقتصاد ناسالم و مبتني بر خرافه که آثار زيانباري بر اقتصاد بجاي گذاشت .