Abstract:
در ادوار ادب فارسی، شعر دورۀ مشروطه، بیش از هر دورهای با مضامین سیاسی آمیخته است و این مضامین میتواند بستر مناسبی برای بروز هر نوع خشونت، ازجمله خشونت زبانی باشد. فرّخی یزدی، یکی از شاعران مطرح این دوره است که برای بررسی خشونت زبانی، نمونۀ مناسبی است. از میان اندیشمندانی که به مسئلۀ چگونگی بروز خشونت در زبان پرداختهاند، مالکین است. او برای نشان دادن چگونگی بروز خشونت در زبان، شش الگومعرفی میکند که زبان طبق این الگوها بستری برای گوینده فراهم میسازد تا به اعمال خشونت بپردازد. در این مقاله، به چگونگی بروز خشونت در ده شعر فرّخی یزدی، طبق رویکرد گفتمانی مالکین پرداختهایم. ملاک انتخاب این اشعار این بوده که فرّخی در آنها، بیش از دیگر اشعار خود، از واژگان خشونتآمیز و لحن خشونتبار استفاده کرده است. مطابق نتایج بهدستآمده در این پژوهش، فرّخی یزدی از الگوی زبانی شمارۀ 2 بیش از الگوهای دیگر برای اعمال خشونت بهره برده است. مطابق این الگو، زبان میتواند سلاح مستبدّانهای برای تسلّط و ویرانی باشد. استفادۀ فراوان فرّخی از کلمات خشونتبار موجب شده است بسامد استفاده از الگوی شمارۀ 2 بیش از الگوهای دیگر باشد. فرّخی از الگوی شمارۀ 5 کمتر از بقیۀ الگوها استفاده کرده است. مطابق الگوی شمارۀ 5 زبان میتواند قدرت را دربر گرفته، کنترل کند. این الگو که به بررسی بازتاب ایدئولوژی در زبان میپردازد، در اشعار منتخب، کمتر استفاده شده است.
In the period of Persian literature, the poetry of the constitutional period is more than ever mixed with political themes, and political themes can be a proper basis for any kind of violence, including verbal violence. Farrokhi Yazdi is one of the prominent poets of this period who is a good example for studying verbal violence. Malkin (2004) is one of the scholars who have addressed the issue of violence in language. He introduces six patterns to illustrate how violence in language occurs, in which language provides a framework for the speaker to apply violence according to these patterns. In this article, we discuss how violence is manifested in 10 poems by Farrokhi Yazdi according to the discourse approach of Malkin (2004). Our criterion for choosing these poems was that Farrokhi used violent words and a violent tone more than any other in his poems. According to the results of this study, Farrokhi Yazdi has used the second pattern more than any other pattern of violence. According to this pattern, language can be a tyrannical weapon of domination and destruction. Frequent use of violent words by Farrokhi has made the second pattern more frequent than other templates. Farrokhi has used pattern number 5 less than the rest of the patterns. According to the fifth pattern, language can embrace and control power. This pattern, which examines the reflection of ideology in language, has been used less frequently in selected poems.
Machine summary:
در اين پژوهش ، درپي پاسخ به اين سؤالات هستيم : خشونت کلامي از چـه طريقي بر اشخاص اعمال ميشود؟ افراد چگونه از امکانات زبان براي اعمـال خشـونت بر مخالفان يا مخاطبـان خـود اسـتفاده ميکننـد؟ افـراد چگونـه بـه پشـتيباني سياسـت و ايــدئولوژي، خشــونت کلامــي دارنــد؟ آيــا سياســت و ايــدئولوژي ميتوانــد موجــب مشروعيت بخشي به خشونت شود؟ آيا مناسبات قدرت ميتوانـد تحـت تـأثير خشـونت کلامي، دچار تحول يا تغيير شود؟ پژوهش هايي کـه پـيش از ايـن بـه بررسـي خشـونت کلامـي در آثـار ادب فارسـي پرداخته انـد، اغلـب در حـوزٔە ادب (١٩٨٧ ,Levinson &Brown ) و بيادبـي (٢٠٠٥ & ١٩٩٦ ,Culpeper) بوده اند و تنها پژوهشي که با رويکـرد گفتمـاني بـه بررسي خشونت کلامي ازنظر مالکين پرداخته ، مقاله اي است با عنوان «خشونت کلامي در نمايشنامۀ هاملت با سالاد فصل » نوشتۀ محمودي بختياري و معنوي (١٣٩٥).
زنـدگي همـراه بـا سـختي، کـار فراوان ، فقر و آزاديطلبي (حتي به قيمت از دست دادن جان ) الگويي است کـه فرخـي به مخاطب خود ارائه ميدهد و به طور ضمني، شيوه هاي ديگر زندگي را ناديده گرفتـه ، آن ها را بياعتبار ميکند: عاقـل کام طلب رهرو آزادي نيست راه گم کردٔە صحراي جنون ميخواهد فرخي گر همه ناچيز ز بيچيزي شد فقـر را بـاز ز هرچيـز فزون ميخواهد (همان : ١٤٠) آنکه خوش پوشد و خوش نوشد و بيکار بود چون خورد حاصل رنج دگران بايد کشت (همان : ١١١) دارها چون شد به پا، با دست کين بالا کشيد بـر سـر آن دارها، سالارهـا، سردارهـا (همان : ٨٤) شاعر همچنين به مخاطب خود وعده ميدهد، در صورت انتخاب اين نوع زنـدگي، نامش براي هميشـه جاويـد ميمانـد.