Abstract:
یکی از ضروریترین پژوهشها و مطالعات بنیادی در عرصه حافظپژوهی شناسایی، معرفی و بررسی آثاری است که در پیوند با حافظ و غزلیات او نوشته شده است. دیوان حافظ نموداری از ضمیر مشترک مردم ایران و شعر او عصاره فرهنگ ایرانی است. بنابراین آنچه در شعر او درباره هر موضوعی آمده باشد میتواند باور همگانی ایرانیان نسبت به آن موضوع تلقی شود. شناخت تنوع موضوعی مقالات این حوزه به منظور مراجعه و استفاده و نیز پرهیز از انجام کارهای موازی ضروری است. در این مقاله پس از معرفی حدود ۳۹۱ مقاله مرتبط با حافظ و غزلیات او از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۰ به بررسی تخصصی مقالاتی خواهیم پرداخت که در زمینه سبک شعری حافظی و مطالب مربوط با سبکشناسی شعر خواجه به نگارش در آمده اند. روش کار به این شکل است که مقالاتی که از لحاظ موضوعی یکسان و یا نزدیک به هم بوده، در یک گروه قرار گرفته اند و کوشش شده است تصویری از مطالعات سبکی مرتبط با شعر حافظ در دهه هفتاد ارایه شود، آنگاه ضمن ارایه نتیجهگیری و نمودارها و جداول خواننده امکان مییابد که در حافظ پژوهی را در دهه هفتاد در یک نگاه کلی و به اجمال مشاهده کند.
One of the most essential investigations and the basic studies in the domain of Hafez is the identification and analysis of works conducted on Hafez and his lyrics. Hafez Divan is an illustration of the common themes between Iranian people and his poems as the essence of Iranian culture. Therefore, whatever has been mentioned in his poems is an indication of Iranian beliefs on that topic. The recognition of the variety of topics in this domain is for providing the reference and use and for avoidance of repetition. In this paper, introducing approximately 391 papers on Hafez and his lyrics from 1371 to 1380, the researchers examine the papers that have especially been published on the stylistics issues of Hafez poems. In so doing, the papers which are similar in topics or have some similarity are categorized under the same class and the researchers have tried to depict a picture of the stylistics of Hafez poems in 70th decade. The results obtained from the data are then tabulated and are shown in pictures so that the readers are provided a comprehensive and concise overview of the research on Hafez in 70th decade.
Machine summary:
این مقاله کوشـیده اسـت بـا شـیوه ای علمی به بررسی مقالاتی بپردازد که در سال های ١٣٧١ تا ١٣٨٠ به موضوع سـبک شناسـی شعر حافظ توجه نشان داده اند.
٣. نگاه کلی به کارنامۀ حافظ پژوهی از ١٣٧١-١٣٨٠ تعداد کل مقالات همانطور که اشاره شد حدود ٣٩١ مقاله است که از نظر موضوعی بـه ١٨ گروه تقسیم شده است که این تقسیم بندی براساس موضوعات شبیه به هم یـا حـداقل از لحاظ قرابت معنایی نزدیک بـه هـم بـوده انتخـاب شـده اسـت .
٤. سبک شناسی حافظ و مقالات مرتبط با آن در دهۀ هفتاد اگر بخواهیم مقالاتی را که صراحتا به مسائل سبکی در شعر حافظ پرداخته انـد بررسـی کنیم (سی و چهار مقاله به طور کلی) باید در مقدمه اشاره کرد: ویژگیهای سـبکی و زبـانی در اشعار حافظ زبان مهمترین ابزار و وسیلۀ شاعر در ایجاد شعر و این نوع بیان هنری است و دیگر امکانات و ابزارهایی که در اختیار شاعر است در نهایت باید به وسـیله زبـان بـه کـار گرفته و ارائه شود (مرتضوی، ١٣٨٠).
چهار مقاله درباره برخی از ویژگیهای زبانی و دستوری شعر حافظ پرداخته اند که در بعضی از آنها بحث زبان و دستور به حرف «ربط » و فعل مرکب مانند تغییر کن معنی شده ، تغییر بده و نیز در مقاله دیگر به نحوی کاربرد صفات پرداخته شد، مانند مرتضایی (١٣٨٠) و در برخی از مقالات بحث دستور زبان به (همکردهای معادل با «کـردن » در فعـل مرکـب پرداخته اند، مانند صدیقیان (١٣٧٢).