Abstract:
قصه منظوم یکی از انواع شعر روایی کودک است که ویژگیهای شعر و قصه را یکجا دارد و به دلیل همین دارا بودن توامان جذابیتهای شعر و داستان، میتواند جذابترین نوع ادبی کودکان باشد. ناصر کشاورز یکی از شاعران برجسته کودکان است که با خلق بیش از چهل قصه منظوم طی سه دهه اخیر، جایگاهی ویژه در میان سرایندگان این نوع ادبی دارد. پژوهش حاضر میکوشد با بررسی و تحلیل سبکی قصههای منظوم این شاعر معاصر در سه سطح زبانی، داستانی و شعری به این پرسشها پاسخ دهد: قصههای منظوم ناصر کشاورز از نظر زبانی، داستانی و شعری دارای چه ویژگیهایی هستند و آیا این آثار طی سه دهه شاعری او از نظر سبکی تغییر محسوسی کردهاند؟ از نظر سبکی کدام وجه قصه های منظوم در موفقیت آنها اثرگذارترند؟ در این بررسی سبک شناسانه، چهلودو قصه منظوم کشاورز که طی سالهای 1371 تا 1395 سروده شده اند، بررسی و تحلیل شده اند و روشن شده است که کشاورز در قصههای منظوم آغازین خود بیشتر به استفاده از زبان نوشتاری گرایش داشته است؛ اما در کارهای بعدی خود به استفاده از زبان گفتاری و بهره گیری از لغات و تعبیرات عامیانه و کودکانه روی آورده است. در سطح شعری نیز کشاورز از تمایل به وزنهای سنگین و آرام، حرکتی ملموس به سمت بهره گیری از وزنهایی با ضرباهنگ تندتر و موسیقی پرنشاط تر داشته است. در سطح داستانی نمیتوان یکدستی خاصی را در قصه های منظوم او مشاهده کرد. عمدتا مهمترین مسائل اثرگذار بر موفقیت بعضی و ناموفق بودن برخی دیگر از قصه های منظوم کشاورز ویژگیهای زبانی و عناصر شعری آنها بوده و عناصر داستانی تاثیر کمتری در این مسئله داشته است.
Machine summary:
در مجموع درباره ویژگیهای مجموعه میمینی میتوان گفت ، موسیقی ایجادشده از وزن ، قافیه ، ردیف و برخی صنایع لفظی مانند واج آرایی، نظمی روان و دلنشین پدید آورده است که به دور از هرگونه تکلف و پیچیدگی لفظی و زبانی، محملی ایجاد کرده است تا داستانهای ساده و سرراستی برای مخاطب خردسال روایت شوند که خود آنها با مسائل و اتفاقاتی مشابه آنها بسیار روبرو شده اند و آن ماجراها برایشان بسیار ملموس مینماید و این مسئله به ارتباط گیری بهتر آنان با داستانها منجر میشود و در نهایت به تاثیرگیری مثبت ایشان از داستان و پندگیری غیرمستقیم از پیامهای نهفته در اثر میانجامد.
به جز تفاوتهایی که ذکر شد، فرق اساسی دیگری بین روایت کشاورز با اصل داستانها دیده نمیشود و تنها برخی پرداختهای داستانی است که به اقتضای بازنویسی داستان برای کودکان برای ساده سازی و البته جذابتر کردن آنها انجام شده است ؛ بنابراین بیش از این درباره مسائل و ویژگیهای داستانی قصه های جنگل توضیحی ارائه نمیشود؛ چراکه کمتر مسئله ای در مورد عناصر داستانی این مجموعه وجود دارد که حاصل خلاقیت شاعر باشد؛ اگر هم نکته ای هست ، در زبان داستان و ویژگیهای شعری متن است که جداگانه بررسی و تحلیل میشوند.