Abstract:
مینیمالیسم (Minimalism) یا کمینه گرایی، سبک هنریست که اساس آثار خود را بر پایه سادگی بیان و مضامین خالی از پیچیدگی فلسفی و یا شبه فلسفی بنیان گذاشته است. نویسندگان این مکتب عقیده دارند که صرفه جویی در کلام و کوتاه نویسی موجب زیبایی میشود و بر تاثیر کلام یا بلاغت میافزاید. هرچند امروزه، موطن اصلی روایت داستانی مینیمال را مغرب زمین میدانند ولی در ادبیات مشرق زمین و بویژه ایران، مکتبی نو محسوب نمیگردد چرا که از ابتدای ظهور آثار ادبی همزاد آن بوده است و عالیترین نمونه های آن را نیز در ادبیات کلاسیک ایران هم در سطح کودک و نوجوان و هم بزرگسال به وفور میتوان یافت. در این پژوهش تلاش شده تا ادبیات تعلیمی کودک و نوجوان ایران، بر اساس تئوریهای مکتب مینیمال بررسی گردد. یافته های این تحقیق نشان میدهد، باتوجه به محدودیتهای شناختی کودکان، روایتهای مینیمالی، بهترین بستر برای بیان ادبیات تعلیمی کودک و نوجوان است. کلام مطول مناسب مخاطبین کودک و نوجوان نیست و حوصله این گروه سنی را برنمیتابد و از جنبه های تعلیمی و آموزشی آن میکاهد؛ لذا در ادبیات کودک و نوجوان ایران از «ایجاز» برای بسیاری از مضامین تعلیمی نیز استفاده میشده است.
Minimalism is an art style that purports its works to be based on simplicity of expressions and themes devoid of complexities or with philosophical undertones. The authors of this school believe that economy of expressions and brevity add to the beauty of learning and make the power of speech more effective. Although the West is considered as the original home of minimalism narrative, but in the literary annals of the East, particularly in Iran, it is not a new phenomenon. Since the advent of literature in Iran, it has been coexisting there and the most glaring examples of it may be profusely found in the Classical Iranian literature both at the levels of children and adolescent literature and the literature of the grownups. This study aims to review the children and adolescent literature on the theories of minimal school. The findings of the study show that keeping the limited cognitive ability of the children in view; minimal version is the appropriate way to teach didactic literature to the children and the adolescents. Lengthy speech is not suitable for them and it does not boost their spirit and on the contrary reduce the aspects of learning-teaching process. So the children literature of Iran has made use of the “brevity” for imparting many educational themes.
Machine summary:
مناظـره کدوبن باچنار دارای طرح سـاده ای اسـت : نشـنیده ای که زیــر چناری کدو بـــــــنی بـر رسـت و بر دویـد بر او بـر، به روز بیسـت ؟ پرسـید از آن چنـار کـه تو چــــند روزه ای؟ گفتا چنــار ســال مرا بیشتر ز سی ســـــت خندیـد پـس بدو کـه من از تو به بیسـت روز برتر شــدم بــگوی کـه این کاهلیت چیسـت او را چـــنار گفــت کــه امــروز ای کـــــــدو بـاتــو مــرا هنوز نه هـــنگام داوریســــــت فـردا کــه بـر مـن و تــو وزد بـاد مـــهرگان آن گـه شـود پدیـد کـه نامـرد و مرد کیسـت (دیوان ، ناصرخسروقبادیانی: ص ٣١٢) یکـی دیگـر از ویژگیهـای قصه هـای حیوانـی تعـداد معـدود شخصیتهاسـت ، زیـرا اغلـب ایـن داسـتانها در قالب "داسـتان کوتاه ارائه میشـوند و داسـتان کوتاه نمیتواند شـخصیتهای زیادی داشـته باشـد.
استفاده از مضمون (تم ) جذاب یکـی دیگـر از وجوه تشـابه داسـتانهای تعلیمی مینیمالیسـتی بـا حکایتهای کـودک و نوجوان گنجانـدن درونمایـۀ جذاب در داسـتان اسـت .
دغدغه های بشری در داسـتانهای تعلیمـی مینیمالیسـتی کـودک و نوجـوان ، میتـوان بـه اقتضای سـاختار متن و بـا هـدف تأثیرگـذاری کلام بـر عواطـف و احساسـات مخاطبـان ، درونمایۀ داسـتانها را از مسـائل روزمـره و سـاده انتخـاب کـرد؛ نمونۀ زیر در سـتایش "سـاده زیسـتی اسـت : جنـازه ای را بـر راهـی میبردند.
گفـت : بابا مگـر بـه خانۀ مـا میبرندش !(کلیات ، عبیـد زاکانی: ص ٦١) نقش تعلیمی سبک مینیمالیسم در آموزش کودک و نوجوان در ادبیـات کلاسـیک ایـران ، ایجـاز، کوتـاه کـردن کلام و آوردن لفـظ انـدک اسـت بـا معنـی بسـیار.