Abstract:
میرزا احمد صبور کاشی، از شاعران قرن سیزدهم هجری قمری و سبک بازگشت ادبی بشمار میرود؛ صبور کاشی از شعرای عهد فتحعلی شاه قاجار و از ندمای دربار بود، در خطّ و ربط و نظم و نثر و انشاء و اخلاق فاضله مقامی عالی داشت. صبور کاشی از میان سبکهای شعر فارسی به سبک خراسانی روی آورده و در ساختن قصیده و غزل استادی بسیاری از خود نشان داده و در قصیدهسرایی بیشتر پیرو سبک امیر معزّی بوده است. با توجّه به اهمّیّت قصاید صبور که بیشتر در مدح خاتمالانبیاء، ائمّة معصومین علیهمالسّلام، و در مدح فتحعلی شاه قاجار و عبّاس میرزا سروده شده است؛ در این مقاله بر آنیم تا ویژگیهای سبکشناسی و نوآوریهایی را که شاعر در اشعارش بدانها توجّه داشته، در سه سطح زبانی، فکری و ادبی بررسی نماییم.
Machine summary:
بـا توجـه بـه اهمیت قصاید صبور که بیشتر در مدح خاتم الانبیاء، ائمۀ معصومین علیهم السلام ، و در مدح فتحعلی شاه قاجار و عباس میرزا سروده شده است ؛ در ایـن مقالـه بـر آنـیم تـا ویژگیهـای سبک شناسی و نوآوریهایی را که شاعر در اشعارش بدانها توجه داشته ، در سه سـطح زبـانی ، فکری و ادبی بررسی نماییم .
گوهر مقصود تا روزی مگـر آرد بـه دسـت جادوان عقل نخست آنجا به غواصی در است (ق ١، ب ٩) چشمه خواندستی که هست آن را شراب ازانگبین بحربین آن را زلال از شیر وشکرخوشتراست (ق ١، ب ٢٤) درونــم از غــم بیهــوده تنــگ شــد چنــدان کـه نالـه نیـز نمـی آیـدم ز سـینه بـرون (ق ٦، ب ١١) تــوان گفــت صــدیق اکبــر کســی را که همچون تو بودی به هر قول صادق (ق ١١،ب ٣٣) گرچه یک چند از نهیب توپ عالم کوبشان آسمان را چون زمین لرز اندر ارکـان یـافتم (ق ٢٩، ب ٢٧) ٢- سطح فکری صبور کاشی همچون شاعران دیگر دورة بازگشت ادبی ، «از نظر فکری سعی در بیـان همـان افکار مرسوم در عهد غزنوی و سلجوقی در قصیده و افکـار درون حـافظ و سـعدی در غـزل داشتند و می کوشیدند حتی المقدور از مسائل روز استفاده نکنند تا هر چه بیشـتر شـعر بـه اسلوب قدما شبیه باشد.
در سطح ادبی مرسوم ترین قوالب شعری در دورة صبور کاشی قصـیده و غـزل ، و اصـول ادبی دورة بازگشت ادبی همان اصول سبک خراسانی بوده است و بسـامد صـناعات ادبـی از قبیل استعاره ، تشبیه ، کنایه ، تلمیح و تضاد بالا و سایر صناعات در آن معتدل است .