Abstract:
در طول تاریخ شعر ایران شعرهای بسیاری را میتوان یافت که برای کودکان سروده نشده است، اما به دلیل سادگی، فراوانی عاطفه، عامیانه بودن یا داشتن وزن و آهنگ خاص به دنیای کودکان راه یافته است. شعرهای عامیانه از جمله ترانه¬های نوازش کودک یا نازآواها مانند لالایی، چیستان¬ و متلها بیان کننده دیدگاهها، نیازها و پیامهای بزرگسالان است. این نازآواها بازتاب افکار، احساسات و آرزوهای مادران است.
پژوهش حاضر با روش تحلیلی- استنتاجی انجام شده است. به این ترتیب که ابتدا از بین سیزده شهر استان بوشهر تعداد صدو هفتاد و دو نازآوا و ترانه¬های نوازشی گردآوری گردید و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی ماهیت محتوایی مشترک بین آنها پرداخته شد.
در این مقاله با بررسی¬ نازآواهای استان بوشهر نشان داده شده است که مادران این منطقه باخواندن ناز آوا و ترانه¬¬های نوازشی افزون بر این که در تلاش بوده اند تا با این مهرسروده¬ها شادی و خوشی را در دل کودکان دلبندشان بنشانند، افکار، نگرانیها و آرزویشان را نیز بیان کنند. نتایج بازنمایی این ترانه¬ها نشان دهنده این واقعیت بود که این اشعار منعکس کننده فرهنگ بومی و اوضاع اجتماعی و فرهنگی هم هستند. همچنین درک زنان و مادران از موقعیتشان، در این سروده¬ها منعکس شده است.
Machine summary:
در این مقاله با بررسی نازآواهای استان بوشهر نشان داده شـده اسـت کـه مـادران ایـن منطقه باخواندن ناز آوا و ترانه های نوازشی افزون بر این که در تلاش بـوده انـد تـا بـا ایـن مهرسروده ها شـادی و خوشـی را در دل کودکـان دلبندشـان بنشـانند، افکـار، نگرانیهـا و آرزویشان را نیز بیان کنند.
مثلا لالاییها مخصوص نوزادان و آرامش بخشی آنها به هنگـام خواب است ؛ متلها گوشنواز کودکان نوپا؛ چیستان ها برانگیزانندة حـس کنجکـاوی کودکـان بزرگتر در شناخت رخدادهای واقعـی و پدیـده هـای مـادی و معنـوی و روابـط اجتمـاعی و فرهنگی میان گروه های مردم است » (در فرهنگ خود زیستن و به فرهنگ های دیگران نگریستن ، بلوکباشی : صـص ٣٢- (54 با توجه به این که نازآواها و ترانه های نوازشی جزو ادبیـات شـفاهی و عامیانـه محسـوب میشوند و در حوزة مردم شناسی باید به شناخت بیشتر مردم مناطق مختلف دسـت یافـت ، تحلیل محتوایی نازآواها و ترانه های نوازشی مادران میتواند ما را در شناخت فرهنگ مردم هر منطقه یاری کند و دیدگاه مادران و زنان از اوضاع اجتماعی و اقتصادی را فرا نماید .
مگر در لالاییهایی بـا مضـمون مـذهبی کـه مـادر آزرومنـد اسـت کـودک دخترش ، کنیز و یا کودک پسرش ، غلام حضرت معصومه یا حضرت فاطمه باشد: مو لالات میکنم تا زنده باشـی / غـلام (کنیـز) حضـرت فاطمـه باشـی (دیـر) (بردخـون ) (تنگستان )(کنگان )(گناوه ) (دشتستان ) بیشتر در نازآواها و ترانه های نوازشی است که مادر فرزندش را با در نظر گرفتن و توجـه به جنسیتش ناز و نوازش میکند.