Abstract:
التفات یکی از صنایع بدیعی است که مفهوم آن بر خلاف تعاریف قدما تنها به انتقال ضمیر از غایب به مخاطب و برعکس محدود نمیشود، بلکه این صنعت امروزه با توسعه معنایی، هرگونه تغییر خلاف عادت در پیکره و محور عمودی شعر را در بر میگیرد. این پژوهش بر آن است با در نظر گرفتن توسعه معنایی التفات، ضمن ارائه تعریف و انواعی برای آن، پیوند این شگرد ادبی را با برخی مختصات سبک هندی چون اسلوب معادله، مضمونپردازی و تعدد معنایی در ابیات بیان نماید. حاصل تحقیق، نشان از آن دارد که نوعی از التفات- واگردانی معنایی- با ویژگیهای مذکور سبک هندی تناسب بسیار دارد، به گونه¬ای که میتوان اسلوب معادله، ایغال و التفات را در یک ردیف قرار داد و از صنعت التفات به عنوان یکی از عوامل پیوند و انسجام ابیات به ظاهر پراکنده غزل هندی نام برد. بنابراین، التفات یکی از مشخصه¬های سبکی سبک هندی است و افزایش انسجام متن یکی از کارکرد¬های بلاغی آن به شمار می¬آید.
Machine summary:
«التفات »، مشخصه ای سبکی در غزل هندی (ص ٢٣٨- ٢٢٥ ) عبداله رادمرد١ ، هما رحمانی ٢ (نویسنده مسئول ) تاریخ دریافت مقاله : ٩١/٨/٢٢ تاریخ پذیرش قطعی : ٩١/١٢/٧ چکیده التفات یکی از صنایع بدیعی است که مفهوم آن بر خلاف تعاریف قدما تنها به انتقال ضـمیر از غایب به مخاطب و برعکس محدود نمیشود، بلکه این صنعت امـروزه بـا توسـعة معنـایی ، هرگونه تغییر خلاف عادت در پیکره و محور عمودی شعر را در بر میگیرد.
حاصل تحقیـق ، نشـان از آن دارد کـه نـوعی از التفـات - واگردانی معنایی - با ویژگیهای مذکور سـبک هنـدی تناسـب بسـیار دارد، بـه گونـه ای کـه میتوان اسلوب معادله ، ایغال و التفات را در یک ردیف قرار داد و از صنعت التفات به عنـوان یکی از عوامل پیوند و انسجام ابیات به ظاهر پراکندة غزل هندی نام بـرد.
» (شاعر آینه ها، شفیعی کـدکنی : ٦٣-٦٤) شفیعی ، ذیل تمثیل و تمایز آن با سـایر صـور خیـالی ، در این باره بیشتر توضیح میدهد و مینویسد: «تمثیل در معنی دقیق آن که محور خصایص سـبک هنـدی اسـت ، میتوانـد در شـکل معادلة دو جمله مورد بررسی قرار گیرد و تقریبا مجموعة آنچه متأخرین بدان تمثیل اطلاق کرده اند، معادله ای است که به لحاظ نوعی شباهت میان دو سوی بیت - دو مصـراع - وجـود دارد و شاعر در مصراع اول چیزی میگوید و در مصراع دوم چیـز دیگـر؛ امـا دو سـوی ایـن معادله از رهگذر شباهت ، قابل تبدیل به یکدیگرند و شاید برای جلوگیری از اشتباه بتوان آن (صور خیال در شعر فارسی ، شفیعی کدکنی : ٨٤) را اسلوب معادله خواند.