Abstract:
شعر یدالله بهزاد کرمانشاهی شاعر معاصر، از جهات گوناگون قابل بررسی و تحلیل است. از مباحث عمده ادبی که میتواند در شعر او مطرح گردد، توجه فراوان وی به موسیقی کناری(ردیف و قافیه) است. بهزاد به خوبی از بار موسیقایی قافیه آگاه بوده و در شعر خویش قافیه¬های متنوعی را به کار گرفته است. قافیه را در شعر او از جهت تعداد حروف آن میتوان به هفت دسته تقسیم کرد. تعداد حروف مشترک قافیه در شعر او از یک حرف گرفته و گاه تا هشت حرف میرسد.
بهزاد در اشعار خویش به تناسب قافیه با موضوع و محتوای شعر توجه ویژه¬ای داشته و به منظور القای حس و حال و مضمون مورد نظر خویش، موسیقی قافیه را اغلب با موسیقی ردیف همراه ساخته است. از منظر سبک¬شناسی، توانمندی شاعران را میتوان با توجه به قافیه¬های شعر آنان سنجید. از همین روی، نویسندگان این مقاله به بررسی قافیه از جهت حروف مشترک در شعر بهزاد پرداخته¬اند.
Machine summary:
در یکـی از بندهای ترکیب بندی که وی با عنوان «سوگ تختی »سـروده ، ایـن حـرف قافیـه را بـه کـار گرفته است : جهــــان پهلوانــــا چــــرا خفتــــه ای کـــه بیـــدار شـــد فتنـــه تـــا خفتـــه ای (گلی بیرنگ : ٧٥) نکتة دیگری که در باب این حرف قافیه در شعر بهزاد قابل ذکـر اسـت ایـن کـه وی بـه تناسب میان حروف قافیه و معنا و موضوع اصلی شعر توجه خاصی داشته اسـت .
انتخاب این کلمات به عنوان قافیـه نشـانگر توجـه شاعر به تناسب قافیه با موضوع شعر است : دو فرشـــته بـــه خانـــه یـــار مننـــد ور بلایـــی رســـد حصـــار مننـــد(١٣٥) قافیه با حرف مشترک «آن » نیز از قافیه های مورد علاقة شاعر است .
(آب و آئینه : ٣٨) یدالله بهزاد در این قافیه یازده شعر سروده و روانی و تناسب این قافیه ، موجب شده است تا شاعر به ردیف نیز فکر کند و موسیقی قافیه را با موسیقی ردیـف همـراه سـازد.
استاد بهزاد بیست و هشت نوع قافیة سه حرفی را در پنجاه و یک شعر خویش به کار برده اسـت کـه از این میان پرکاربردترین آنها «آنی » با شش شعر، «آی » با چهار شعر است .
در این ارتباط در باب شعر بهزاد باید گفت اگرچـه او اشـعار چندان زیادی با این تعداد حروف مشترک قافیه نسروده است اما تنـوع ایـن نـوع قافیـه در شعر او نشان از توانایی او در انتخاب قافیة مناسب برای شعرش دارد.
قافیـه در شـعر یدالله بهزاد جایگاه ویژه ای دارد و قافیه در اشعار او اغلب با ردیـف همـراه شـده کـه غنـای موسیقایی افزونتری به شعرش بخشیده است .